เว็บบอร์ดสนทนาภาษาปืน

เอาอารยธรรมคืนมา

คอลัมน์ ชั่วๆดีๆ (มติชน วันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2546 ปีที่ 26 ฉบับที่ 9262)


โดย เสกสรรค์ ประเสริฐกุล

ลูกชายคนเล็กของผมเป็นคนชอบหาเลี้ยงตนเอง เพราะฉะนั้น จึงรับจ้างทำงานโน่นนี่จิปาถะ อยู่ตลอดเวลา ล่าสุด นอกเหนือไปจากรับหน้าที่เป็นพิธีกรรายการทีวีวัยรุ่นแล้ว เขายังรับจ้างแจกแบบสอบถามของน้าสะใภ้ซึ่งเป็นอาจารย์อยู่ในมหาวิทยาลัยดัง

เย็นวันหนึ่ง หลังจากตระเวนช่วยอาจารย์น้าทำวิจัยไปทั่วเมือง เจ้าสิงห์ก็กลับบ้านมาด้วยสีหน้าอันเหนื่อยอ่อนบวกหงุดหงิดในอารมณ์

"เพื่อนๆ มันหาว่าผมโง่" เขาระบายให้พ่อฟัง "มันบอกว่าเดินแจกแบบสอบถามอยู่ได้ ทำไมไม่กรอกเองแล้วรับค่าจ้างโดยไม่ต้องเหนื่อย"

"อ้าว ขืนทำอย่างนั้นผลการวิจัยก็ผิดความจริงไปหมดสิ" ผมอุทานอย่างตกใจ

"ใช่....ผมก็บอกพวกมันอย่างนี้"

"แล้วเขาว่ายังไง"

"มันประชดผมต่ออีก..บอกว่าเออๆ เอ็งมันคนดี"

"สิงห์ทำถูกแล้ว อย่ายอมแพ้นะลูก อย่ายอม" ผมรีบให้กำลังใจ

หลังจากนั้น ผมก็นั่งครุ่นคิดอะไรอยู่คนเดียวเป็นเวลานาน ส่วนลึกของจิตวิญญาณบอกผมว่าสอนลูกได้ถูกต้อง แต่สัญชาตญาณของความเป็นพ่อก็ทำให้อดห่วงไม่ได้ว่า ลูกผมจะอยู่ร่วมกับโลกแบบนี้ได้อย่างไร

ใช่...โลกที่ความซื่อสัตย์สุจริตถูกหยามหยัน ความขยันหมั่นเพียรถูกดูแคลน

ผมมาลองนึกๆ ดูว่าอะไรหนอที่ทำให้สังคมไทยเสื่อมลงได้ขนาดนี้ ขณะเดียวกันก็ลองเทียบเบ้าหลอมของตนเองกับชนรุ่นลูกรุ่นหลาน ผมสงสัยเหลือเกินว่าอะไรทำให้เราต่างกันได้ราวสัตว์คนละสปีซีส์ ทั้งๆ ที่จะว่าไป ทั้งผมและพวกเขาล้วนถือกำเนิดมาในประเทศเดียวกัน

ความคิดของผมมาหยุดลงที่ระบบทุนนิยม

แต่เปล่า...ผมไม่ได้คิดจะประณามทุนนิยมตามสูตรสำเร็จเก่าๆ ของฝ่าย "ซ้าย" หรือด่ากราดแบบไม่มีชิ้นดีตามจุดยืนของนักศีลธรรมโบราณ ผมเพียงแต่รู้สึกว่าคนรุ่นหลังเติบโตมา ในสิ่งแวดล้อมที่เป็นทุนนิยมเหมือนกันก็จริง หากทว่าเป็นทุนนิยมคนละขั้นตอน

สมัยผมเป็นเด็กโตมาในระบบทุนนิยม "แห่งชาติ" อย่างน้อยรัฐก็ยังสอนให้ประหยัดมัธยัสถ์รู้จักประดิษฐ์คิดสร้าง ขยันขันแข็ง รวมทั้งมีความซื่อตรงในการใช้ชีวิตและในการทำงาน

คนรุ่นผมที่ได้เรียนหนังสือย่อมไม่ลืมเรื่องของ "อุดมเด็กดี" ซึ่งตรงข้ามกับ "ชะลอหลังยาว" ไม่ลืมเรื่องของเด็กช่างคิดอย่างเรณูกับปัญญา ยังไม่ต้องเอ่ยถึงตำราเรียนอันชวนสะเทือนใจเรื่องนกกางเขน

ผมไม่ปฏิเสธหรอกว่าทุนนิยมยุคแรกมีส่วนอย่างสูง ในการพามนุษย์ไปสู่อารยธรรมที่สูงขึ้นขณะเดียวกันก็ขอยืม และสืบทอดคุณค่าชีวิตแบบก่อนทุนนิยมมาหลายอย่าง ทำให้การส่งต่อจากยุคหนึ่งไปสู่อีกยุคหนึ่งไม่ถึงกับต้องหักล้างกันทุกเรื่องราว

อย่างไรก็ตาม ปัญหาใหญ่ของทุนนิยมก็คือพอก่อเกิดขึ้นมาแล้วมันหยุดอยู่กับที่ไม่ได้ อีกทั้งโดยเนื้อแท้ยังเป็นระบบโลก เมื่อถึงจุดหนึ่งก็จะเผชิญกับวิฤตอันเนื่องมาจากการผลิตที่ล้นเกิน และการค้าที่ล้นเกิน ซึ่งข้อนี้ผมเข้าใจว่าเป็นสภาพที่เรากำลังเผชิญอยู่ในปัจจุบัน

เพื่อความอยู่รอดของระบบ การผลิตที่ล้นเกินย่อมเรียกร้องให้มีการบริโภคที่ล้นเกิน ซึ่งหมายถึงว่าจะต้องสร้างนักบริโภคสมบูรณ์แบบขึ้นมา ในจำนวนที่มากพอจะประคองตลาดไว้ได้

อันที่จริงคาร์ล มาร์กซ อาจารย์เก่าแก่ของผมสอนไว้นานแล้วว่าทุนนิยม ไม่เพียงผลิตสินค้าเท่านั้นหากยังผลิตผู้บริโภคด้วย แต่กระนั้นก็ตาม ผมคิดว่าเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ท่านอาจารย์คงไม่มีทางนึกออกเลยว่า นักบริโภคสมบูรณ์แบบนั้นหน้าตาเป็นอย่างไร

อันดับแรก คนเราจะซื้อทุกอย่างที่ขวางหน้าได้ จะต้องไม่มีแนวคิดเรื่องประหยัดมัธยัสถ์หรือ การใช้ชีวิตแบบสันโดษสมถะเหลืออยู่เลย อันดับต่อมาคนเหล่านี้จะต้องนิยมการปรุงแต่งตัวตนในทุกขอบเขตทุกปริมณฑล เบื่อง่ายหน่ายเร็วจะได้ซื้อสินค้าใหม่ตลอดเวลา นอกจากนี้ยังต้องไม่คิดมากในเรื่องสาระของชีวิต เพราะขืนคิดก็จะพบว่าสินค้าส่วนใหญ่ไร้สาระสิ้นดี...

และอันดับสุดท้ายซึ่งน่ากลัวที่สุดคือ... จะต้องไม่ใช่คนทำงานหนักหรือมีจริยธรรมในการทำงาน เพราะมันจะทำให้ไม่ค่อยกล้าใช้เงิน ตรงกันข้ามพวกเขามักไม่ได้หาเงินเอง หรือหาด้วยวิธีง่ายๆ แบบเก็งกำไร ใช้สินเชื่อ กระทั่งบางทีก่ออาชญากรรมในรูปแบบต่างๆ ก็เอา

ครับ กล่าวอย่างสรุปรวบยอดแล้ว บุคลิกภาพของคนที่ถูกหลอมโดยทุนนิยมยุคโลกาภิวัตน์ หากไม่ถูกแทรกแซงโดยพลังแวดล้อมอื่นเลย ก็คือคนที่ถอนตัวออกจากศีลธรรมและคุณธรรมอันมีมาแต่เดิมทั้งปวง

ดังนั้น ใครจะมาบอกผมว่าทุนนิยมเป็นแค่ระบบเศรษฐกิจ ผมคงต้องขอเถียงคอเป็นเอ็นเพราะแท้จริงแล้วมันได้ผูกพ่วงเอามิติอื่นๆ ของชีวิตไว้ด้วยทั้งยวง

ในเวลานี้ลูกชายผมถูกหยามหยันเพราะเขาทำงานอย่างซื่อสัตย์สุจริต ขณะในปีกของสังคมเราก็กำลังถูกครอบคลุม ด้วยข่าวโจรคนชั้นกลางเที่ยวปล้นโทรศัพท์มือถือ ข่าวอาชญากรรมรวมหมู่ของผู้บริโภคซีดีโป๊ ซึ่งผู้ค้าแอบก๊อบปี้มาจากฉากส่วนตัวของปัจเจกบุคคล ยังไม่ต้องเอ่ยถึงข่าวนาฏกรรมแฉส่วยที่ส่งให้เจ้าหน้าที่รัฐ โดยเจ้าของกิจการโรงนวด และอะไรต่างๆ อีกมากมาย

ผมรู้สึกว่าทั้งหมดเป็นเรื่องเดียวกัน

และนับวันผมก็ยิ่งรู้สึกว่าการขยายตัวของทุนนิยม กับความเจริญของมนุษย์กำลังสวนทางกันโดยสิ้นเชิง

ไม่ทราบว่าเราจะทำอะไรได้บ้างเพื่อเอาอารยธรรมคืนมา?

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ข้อเขียนนี้ อาจารย์เสกสรรค์เขียนไว้เมื่อปี 2546 ผมคิดว่ามันยังทันสมัย และเห็นจริงขึ้นเรื่อยๆ

ตอนอาจารย์เขียนบทความนี้ อาจารย์จะรู้ไหมว่า ผ่านไปอีก 5 ปี  กลุ่มทุนนิยมสามานย์ที่ผูกคอซื้อประชาชนและพรรคพวกไว้ไม่ให้รู้จักผิดชอบชั่วดี จะสำแดงฤทธิ์เดชถึงขั้นจะทำเอาชาติล่มสลาย...

ผมอยากรู้ว่า จะมีข้อเขียนใดๆที่เกี่ยวข้องกับสภาวะการปัจจุบัน จากนักเขียน นักคิด นักปฏิวัติที่ชื่อ เสกสรรค์ ประเสริฐกุล อีกไหม...

เยี่ยมครับ...

ภาษาไทยสวยงาม งดงามทั้งความรู้สึก ความหมาย และการลำดับความคิดลดหลั่นกระจายเป็นกลุ่มย่อยที่จะถูกผูกเข้าหาธีมของเรื่องแบบเดียวกับสาแหรกที่ปลายไม้คานแม่ค้าขายขนมไทย... ซึ่งก็เป็นสัญญลักษณ์อารยธรรมไทยแบบเรียบง่าย สังคมพึ่งพากันตามเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งเป็นรากฐานของวิธีคิดแบบคนไทยครับ...

นายสมชายชอบสำนวนแปลคำบรรยายภาษาไทยในภาพยนต์ของภรรยา อ.เสกสรร มานานแล้ว... แค่เห็นสองสามประโยคก็ทราบว่าเป็นของใคร "จิรนันท์ พิตรปรีชา"...

นายสมชายดูหนังมากเสียจนใน UBC ไม่เคยมีหนังดีๆ ที่นายสมชายยังไม่เคยดูมาฉายครับ...

แค่เห็นสองสามฉาก เห็นมุมกล้องสองสามมุมก็ทราบแล้วว่าหนังของใครเป็นผู้กำกับ...

แค่อ่านสองสามประโยคก็ทราบแล้วว่าเป็นของ อ.เสกสรร เขียน...

สังคมแบบไทย ๆ ดั้งเดิม ถูกกลืนกิน ไปแทบจะสิ้น

 ::014:: ขอบคุณครับ

ขอบคุณครับ     ;D



 

แทงใจดำครับ โดยเฉพาะ ประโยคที่ว่า ผู้บริโภคซีดีโป็
ของผมทั้งดีวีดี wmv. rmvb. avi. มีเพียบเลย แต่ผมยังไม่เคยก่ออาชญากรรม เพราะยังพอมีจิตสำนึกอยู่บ้าง
แต่ก็อยากลองนะ อิอิ...
ทุนนิยม เป็นทั้งแนวทางการดำเนินชีวิต และเศรษฐกิจครับ มันจะเหมือนกับ แนวคิดแบบ บริโภคนิยม กับสุขนิยม คือเอาสบายเข้าว่า จะเป็นหนี้เป็นสินหรือจะคดโกงคนอื่นมาก็ไม่สนขอให้มีกินมีใช้ไว้ก่อน

...ขอบคุณครับ... ::002::...... ::014::

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   มีความคิด ด้วยแฮะ

ขอบคุณครับ

มาซึมซับด้วยคนครับ

ขอบคุณมากครับ คุณ Bird .  :D

          คนเก็บเงินได้นำส่งเจ้าของหรือตำรวจ  ถูกหาว่าโง่ที่ไม่เก็บไว้เอง    :~) :~)  แปลกไหมครับ :~) :~)

ขอบคุณทุกท่านครับ  จริงๆแค่เข้ามาอ่าน ผมก็รู้สึกนับถือแล้ว...

ที่คุณ Seez พูดมา ทำให้ผมนึกขึ้นได้ว่า ครั้งหนึ่งผมเคยนั่ง taxi จากสุวรรณภูมิกลับบ้าน พอเริ่มพูดคุยกันโชเฟอร์ก็พูดเป็นต่อยหอย  สุดท้ายเค้าก็เล่าอย่างภาคภูมิใจที่สามารถโขกเงินค่าโดยสารชาวต่างชาติที่เพิ่งมาถึงเมืองไทยได้โดยไม่ต้องกดมิเตอร์ หรือไม่ก็หลอกชาวต่างชาติให้จ่ายเงินเกินจากมิเตอร์ได้ครั้งละหลายร้อยบาท  ชาวต่างชาติบางคนเมื่อเห็นว่ามีมิเตอร์ก็ขอให้เขาใช้มิเตอร์  เขาก็ขู่จะไล่ลงกลางมอเตอร์เวย์
ผมได้แต่นึกอนาถใจ ไม่ได้เออออกับเขาสักคำ   ทำไมโชเฟอร์คนนี้ถึงได้ภาคภูมิใจในการทำสิ่งที่ไม่ถูกต้องได้ถึงเพียงนี้  แล้วจะมีแบบนี้อีกกี่คน...

ก่อนผมจะลงจากรถ ยังมีหน้ามาบอกผมอีกว่า ครั้งนี้มัวแต่คุยเพลินทำให้ขับได้ช้า ปกติจะทำเวลาได้เร็วกว่านี้มาก  สามารถกลับไปเข้าคิวรอโขกชาวต่างชาติได้อีกหลายรอบ...

  ขอบพระคุณครับ .... 

      ระบบเป็นเพียงส่วนนึงครับ ......  แต่อีกสิ่งที่ผมว่ามันขาดหายไปจากสังคมคือ "คุณธรรม" 

คุณธรรม จริยธรรม ..............

มือใครยาว สาวได้สาวเอา ..............

ดูได้ ใน การเมืองไทย

มีหลงเหลือ อยู่บ้างมั้ย


เพียงประโยค   บกพร่องโดยสุจริต

ผมเองก็ยังนึกไม่ออก ว่า จะสอนลูกหลานอย่างไร

  นี่แหละครับพี่ยอดที่ผมกลัว ....  คุณธรรม และ จริยธรรมในสังคมเรามันอ่อนลงทุกวัน


  หลาย ๆคนเห็นแก่ประโยชน์ที่จะได้มากกว่า ความถูกผิด

ถามว่าทุกวันนี้ รู้ไหมอะไรถูกอะไรผิดผมก็เชื่อว่าคนเราทุกวันนี้

มีการศึกษามากขึ้นรู้ถูก รู้ผิดแต่เลือกในสิ่งผิดเพียงเพราะผลประโยชน์เท่านั้น