หาบเร่.....สายป่านชีวิต ไทย

[yod - รักในหลวง ครับ]

กำเนิดของหาบเร่ไม่ปรากฎเป็นหลักฐานที่แน่ชัด หากได้ผูกพันกับวิถีชีวิต
ของไทยมาแต่โบราณ เป็นสายป่านเพื่อการดำเนินชีวิตที่สืบสานต่อกันเรื่อยมา
และคงเอกลักษณ์ไทย ที่บ่งบอกถึงความอ่อนช้อย ที่แม้ไม้คานก็อ่อนเยิบพอเหมาะ
ภาพของ "หาบ เร่" กำลังจะเปลี่ยนไปตามความเจริญของบ้านเมือง หลายแบบ
ได้สูญหายไปแล้วเหลือไว้เพียงความทรงจำ และอีกหลายแบบกำลังจะสูญหายไป
เรื่องราวชุดหาบเร่นี้ จึงมุ่งหวังเพียงเป็นส่วนหนึ่งของบันทึกภาพ.....
บอกเรื่องราวของชีวิตไทยให้ ปรากฎ




ก๋วยเตี๋ยว



"หาบก๋วยเตี๋ยว" เป็นหาบเก่าทำด้วยไม้ ความสูงของหาบอยู่ในระดับเอว
ไม้คานทำด้วยไม้เนื้อแข็ง เพื่อให้สามารถรับน้ำหนักของหาบ มีไม้ไผ่ชิ้นเล็ก ๆ
สำหรับเคาะเป็นสัญญาณให้ทราบว่า ก๋วยเตี๋ยวหาบมาแล้ว
ปัจจุบันยังคงพบเห็นได้ที่จังหวัดอุทัยธานี


เนื้อสะเต๊ะ



"หาบเนื้อสะเต๊ะ" เป็นหาบเก่าทำด้วยไม้สัก ความสูงของหาบไม่เกินระดับหัวเข่า
หาบด้านหนึ่งจะเป็นที่ตั้งของเตาปิ้ง ส่วนอีกด้านจะเป็นที่ตั้งของหม้อน้ำจิ้ม
ซึ่งนิยมใช้ "หม้อเคลือบ" หรือ "หม้ออวย" แต่ตั้งเดิม "หาบเนื้อสะเต๊ะ"
จะมีม้านั่ง 2 ขาเตี้ย ๆ หลายตัวติดหาบไปด้วย เพื่อให้ลูกค้านั่งล้อมหาบ


ตือฮวน



"หาบตือฮวน" เป็นหาบเร่ของชาวจีน จะมีลักษณะเฉพาะตัว กล่าวคือ
หาบด้านหนึ่งจะเป็นหาบทำด้วยไม้ บรรจุกะละมังใส่น้ำซุปและเครื่องในหมู
ตั้งอยู่บนเตาถ่าน ส่วนหาบอีกด้านจะเป็นถังไม้สำหรับใส่ผักกาดดองต้มเปื่อย
ปัจจุบันเนื่องจากตัวหาบมีน้ำหนักมาก จึงได้มีการดัดแปลงใช้เป็นรถเข็น


กระเพาะปลา



เป็นลักษณะหาบเร่ของชาว จีน ตัวหาบดั้งเดิมเป็นภาชนะทำด้วยทองเหลือง
ที่จะต้องล้างขัดทุกวัน ปัจจุบันที่พบเห็นได้มีเพียงหาบสแตนเลส ซึ่ง
ทำความสะอาดได้ง่าย ตัวหาบด้านหนึ่งมีลักษณะคล้าย "หม้อ" ซึ่งบรรจุ
กระเพาะปลาตุ๋นน้ำแดง มีเตาถ่านขนาดเล็กอยู่ด้านล่างเพื่ออุ่นให้ร้อนอยู่เสมอ
อีกด้านหนึ่งจะแบ่งเป็นชั้น ๆ คล้ายปิ่นโต ชั้นล่างสุดจะบรรจุกระเพาะปลา
ตุ๋นสำรองเพิ่มเติม ชั้นกลางจะเป็นที่บรรจุชามและช้อน
ส่วนชั้นบนสุดจะเป็นที่วางเครื่องปรุงต่าง ๆ


ปลาเค็ม



"หาบปลาเค็ม" พบเห็นได้ในแถบจังหวัดชายทะเล โดยมีปลาอินทรีเค็ม
เป็นสินค้าหลัก และมีปลาหมึกแห้ง กุ้งแห้ง ปลาหวาน หอยแมลงภู่แห้ง
ปลากะตัก เป็นส่วนประกอบ นอกจากนี้ยังได้มีการดัดแปลงหาบปลาเค็มเป็น
หาบอาหารทะเลต้มหรือเผาอีกด้วย


ข้าวแกง



"หาบข้าวแกง" ในอดีตสามารถพบเห็นได้ทั่วไปตามสถานีรถไฟ
สถานีรถยนต์โดยสารระหว่างจังหวัด หรือตลาดสด ตัวหาบสานด้วย
ตอกไม้ไผ่หรือหวาย ค่อนข้างแข็งแรง หาบทั้งสองข้างจะบรรจุหม้อ
อะลูมิเนียมหลายใบ ซึ่งประกอบด้วยหม้อข้าวสวย และหม้อกับข้าว
จำนวนมากน้อยแล้วแต่ขนาดของหาบ ปัจจุบันยังคงพบเห็นได้
ตามตรอกซอกซอย


กับข้าวสด



ในพื้นที่หรือชุมชนใด ที่อยู่ค่อนข้างห่างไกลจากตลาดจ่ายกับข้าว
ก็จะมีกับข้าวสดบรรจุลงในหาบสานด้วยตอกไม้ไผ่ หรือหวาย
ขนาดค่อนข้างใหญ่ หาบมาบริการจนถึงบ้าน ปัจจุบันยังคงมีให้พบเห็นทั่วไป


ปลากริมไข่เต่า



"ปลากริมไข่เต่า" เป็นหาบขนมไทย ๆ มาแต่ครั้งโบราณ
ลักษณะหาบรูปกระบุงทรงสูง สาแหรกทำด้วยหวายทั้งเส้น
หาบแต่ละข้างจะบรรจุหม้อดินขนาดใหญ่ข้างละใบ ใบหนึ่ง
จะเป็นขนมรสหวาน ส่วนอีกใบจะเป็นขนมรสเค็ม
หาบขนมชนิดนี้นับวันแต่จะสูญหายไป


ขนมไทย



"หาบขนมไทย" แต่ดั้งเดิมตัว หาบสานด้วยตอกไม้ไผ่หรือหวาย
ฝีมือค่อนข้างประณีต มีกระด้งขนาดพอดีกับหาบปิดด้านบนเพื่อวางขนมประเภท
ขนมกล้วย ขนมตาล ขนมใส่ไส้ สำหรับขนมถ้วยฟูหรือขนมน้ำดอกไม้
นิยมใส่ในตู้กระจกอีกชั้นหนึ่ง สาแหรกหาบทำด้วยหวายทั้งเส้น
ไม้คานทำด้วยไม้ไผ่ที่ค่อนข้างอ่อนช้อยเมื่อเวลาหาบ แต่ปัจจุบันตัวหาบ
สานด้วยไม้ไผ่หรือหวายค่อนข้างแข็งแรง ขนมที่วางขายก็แตกตางไปจากเดิม


จุ๋ยก้วย



"จุ๋ยก้วย" หรือขนมถ้วยแบบจีน เป็นหาบเร่ของชาวจีน
ตัวขนมทำจากแป้งข้าวจ้าว ผสมน้ำปูนใส นึ่งให้ร้อนอยู่เสมอ
เวลารับประทาน มีหัวไชเท้าสับละเอียดโรยหน้า
เป็นขนมราคาถูก รับประทานแล้วอิ่มท้องไปนาน
ปัจจุบันยังพอพบได้ในละแวกที่มีชาวจีนอาศัยอยู่


กาแฟลอยน้ำ



การใช้เรือเป็นพาหนะเพื่อ เร่ขายสินค้าตามลำน้ำนั้น นับเป็นหาบเร่ที่มีมาแต่ดั้งเดิม
จนอาจจะกล่าวได้ว่า เป็นต้นกำเนิดของหาบเร่ในประเทศไทย ด้วยแม่น้ำลำคลอง
นับเป็นสายชีวิตของคนไทยมาแต่โบราณ "กาแฟเรือ" ลักษณะ เป็นกาแฟคั่วบด
ใช้ถุงชงแบบดั้งเดิม ซึ่งปัจจุบันกำลังจะสูญหายไป


ผลไม้



จัดเป็นหาบเร่ประเภทรถเข็น ซึ่งเป็นแบบดั้งเดิม มี 3 ล้อ
ตัวรถประกอบขึ้นด้วยไม้และกระจก ตรงกลางมีลักษณะเป็นกระบะหรือกล่อง
แบ่งเป็นช่อง ๆ ด้านบนมีบานกระจกเลื่อนปิดเปิดได้ บรรจุผลไม้ต่าง ๆ
บริเวณขอบล้อต่อเป็นกล่องกระจกแบ่งเป็นช่อง ๆ บรรุของขบเคี้ยว
จำพวกเมล็ดแตงโม ลูกอม ฯลฯ มีระฆังทองเหลืองใบย่อม ๆ
แขวนไว้ที่ด้านเข็น เพื่อสั่นเป็นสัญญาณ


เครดิต
http://www.travelprothai.com/board/topic?f=6&t=10021#.US15iqW-2So

[ต.แม่สาย]

ขอบคุณครับ พี่ยอด นึกถึงพลนิกรกิมหงวนเลยครับ

[ANKIMBER]

สมัยนี้มีหาบแล้วต้องมี เทศกิจด้วย เป็นของคู่กัน......

[Pandanus]

ถ้ามี "เฉโป" อีกอย่างล่ะก็ ....

บางที่เรียก "เสียโป" ผมเจอคำนี้ครั้งแรกในนิยายของครูเหม เวชกร ก็นิยายผี ๆ นั่นแหละ

เอามาเรียบเรียงเป็นตัวการ์ตูนใหม่โดย ปุ๋ย ศุภมิตร จันทร์แจ่ม กล่าวถึงหาบเร่ของคนจีนอีกอย่างหนึ่ง

ในหาบประกอบด้วย เป็ดพะโล้ เครื่องในหมู ไก่ ใบหูหมู อะไรเทือกนี้ กินกับข้าวสวยร้อน ๆ หรือเป็นแกล้ม

ผมก็เพิ่งสังเกตุว่า หน้าวัดวังตะวันตกที่นครศรี มีเฉโปเจ้าเก่าสูตรดั้งเดิมอยู่เจ้านึง 

ไปลองซื้อมาชิมดู บ๊ะ..มีบัตรคิวด้วยวุ้ย  ผมไปได้คิวที่แปด รอกันเมื่อยตุ้ม

ราคาเอาเรื่องอยู่เหมือนกัน เป็ดพะโล้ตัวโต สี่ร้อย ตัวเล็ก สองร้อยห้าสิบ สั่งต่ำกว่าห้าสิบบาทไม่รับ....

รสชาด กินเข้าไป แทบจะไม่อยากกินเป็ดพะโล้เจ้าอื่นอีกเลย 

[อรชุน-รักในหลวง]

ตายล่ะวา ทันหลายรายการนะเนี่ย 

กระเพาะปลา



เป็นลักษณะหาบเร่ของชาว จีน ตัวหาบดั้งเดิมเป็นภาชนะทำด้วยทองเหลือง
ที่จะต้องล้างขัดทุกวัน ปัจจุบันที่พบเห็นได้มีเพียงหาบสแตนเลส ซึ่ง
ทำความสะอาดได้ง่าย ตัวหาบด้านหนึ่งมีลักษณะคล้าย "หม้อ" ซึ่งบรรจุ
กระเพาะปลาตุ๋นน้ำแดง มีเตาถ่านขนาดเล็กอยู่ด้านล่างเพื่ออุ่นให้ร้อนอยู่เสมอ
อีกด้านหนึ่งจะแบ่งเป็นชั้น ๆ คล้ายปิ่นโต ชั้นล่างสุดจะบรรจุกระเพาะปลา
ตุ๋นสำรองเพิ่มเติม ชั้นกลางจะเป็นที่บรรจุชามและช้อน
ส่วนชั้นบนสุดจะเป็นที่วางเครื่องปรุงต่าง ๆ



ข้าวแกง



"หาบข้าวแกง" ในอดีตสามารถพบเห็นได้ทั่วไปตามสถานีรถไฟ
สถานีรถยนต์โดยสารระหว่างจังหวัด หรือตลาดสด ตัวหาบสานด้วย
ตอกไม้ไผ่หรือหวาย ค่อนข้างแข็งแรง หาบทั้งสองข้างจะบรรจุหม้อ
อะลูมิเนียมหลายใบ ซึ่งประกอบด้วยหม้อข้าวสวย และหม้อกับข้าว
จำนวนมากน้อยแล้วแต่ขนาดของหาบ ปัจจุบันยังคงพบเห็นได้
ตามตรอกซอกซอย



ปลากริมไข่เต่า



"ปลากริมไข่เต่า" เป็นหาบขนมไทย ๆ มาแต่ครั้งโบราณ
ลักษณะหาบรูปกระบุงทรงสูง สาแหรกทำด้วยหวายทั้งเส้น
หาบแต่ละข้างจะบรรจุหม้อดินขนาดใหญ่ข้างละใบ ใบหนึ่ง
จะเป็นขนมรสหวาน ส่วนอีกใบจะเป็นขนมรสเค็ม
หาบขนมชนิดนี้นับวันแต่จะสูญหายไป



กาแฟลอยน้ำ



การใช้เรือเป็นพาหนะเพื่อ เร่ขายสินค้าตามลำน้ำนั้น นับเป็นหาบเร่ที่มีมาแต่ดั้งเดิม
จนอาจจะกล่าวได้ว่า เป็นต้นกำเนิดของหาบเร่ในประเทศไทย ด้วยแม่น้ำลำคลอง
นับเป็นสายชีวิตของคนไทยมาแต่โบราณ "กาแฟเรือ" ลักษณะ เป็นกาแฟคั่วบด
ใช้ถุงชงแบบดั้งเดิม ซึ่งปัจจุบันกำลังจะสูญหายไป

[supreme]

อ่านแล้วหิวครับ  แต่มีอย่างนึงที่เข้าใจผิดมาสิบกว่าปี  ก็เจ้ากระเพาะปลานี่แหละครับ  

สมัยนี้ หาบสานพวกนี้จะเป็นไข่ปิ้ง ถั่วต้ม มันต้ม นานๆจะเจอขนมจีน  สงสัยว่าคงจะหาบไม่ค่อยไหวกันแล้ว  ยิ่งถ้าเจอคู่กรณีตลอดกาลด้วย คงมีเทกระจาด  

[carrera]

ขึ้นห้างกันหมด ราคาช่างไปไกล

[เบิ้ม]

คนจีนสู้ชีวิต รุ่นอากง อาม่า สู้ยิบตา จนลูกหลานบ้างก็สานต่อ ต่อยอดจนร่ำรวย สืบสานเลือดนักสู้ที่เข้มข้น

อาหารมีสเน่ห์ในตัวของมันเอง เสียดายที่คนรุ่นหลังๆ ละเลย มุ่งไปสู่งานที่คิดว่าสบายกว่า นับวันจะเห็นคนรุ่นใหม่มาเอาดีด้านอาหารน้อยมาก

อาหารไทย,ลาว ก็โด่งดังขึ้นห้างมากมายเช่นเดียวกัน 

[อิติปิโสธงชัย รักในหลวง]

 +1ครับท่านยอด

[bigbang]

คนจีนสู้ชีวิต รุ่นอากง อาม่า สู้ยิบตา จนลูกหลานบ้างก็สานต่อ ต่อยอดจนร่ำรวย สืบสานเลือดนักสู้ที่เข้มข้น

อาหารมีสเน่ห์ในตัวของมันเอง เสียดายที่คนรุ่นหลังๆ ละเลย มุ่งไปสู่งานที่คิดว่าสบายกว่า นับวันจะเห็นคนรุ่นใหม่มาเอาดีด้านอาหารน้อยมาก

อาหารไทย,ลาว ก็โด่งดังขึ้นห้างมากมายเช่นเดียวกัน 

+1 คุณยอด และ คุณเบิ้ม ครับ
นอกจากเป็นอาชีพที่แสดงที่วิถีชีวิตในยุคก่อนนั้น  แต่เป็นการต่อสู้ชีวิตของคนรุ่นก่อนหรือบรรพบุรุษของ
เศรษฐีปัจจุบันหลายคน ที่มีความมานะพยายาม เป็นอาชีพสุจริตถึงแม้จะเป็นหาบเร่เริ่มจากทุนน้อย
กับร่างกายที่ต้องใช้แรงอดทนต้องแบกทั้งวันหรือทุกวัน จนกระทั่งประสบความสำเร็จให้ลูกหลานต่อยอด
ทำให้คิดถึง รสชาติของอาหาร และ สำนึกปรัชญาการขายหรือการตลาดของตัวคนขายที่อาจจะเป็น
บรรพบุรษของเศรษฐีหลายคนปัจจุบันครับ

[แอบดูที่รูเดิม]

เห็นหาบก๋วยเตี๋ยวแล้ว รู้สึกว่ากว่าคนรุ่นก่อนจะขายของได้เค้าใช้ความพยามกันขนาดไหน
ทั้งร้อน ทั้งหนัก กว่าจะได้มาแต่ละบาท

[naisomchai]

สมัยนี้ใช้รถเข็นกันครับ สามารถรับน้ำหนักได้มากกว่าเดิม แปลว่าทำกำไรได้มากกว่าเดิมครับ... สมัยนี้หาบเร่(รถเข็น) ก็ยังมีแยะเหมือนเดิมแต่เปลี่ยนรูปแบบตามสิ่งแวดล้อมเรื่องการคมนาคม, สมัยก่อนหากินตามเส้นทางแม่น้ำลำคลองหรือตามตรอกซอกซอยบ้านเรือนหนาแน่นได้อยู่ เพราะผู้คนส่วนใหญ่อยู่กับบ้าน...

มาสมัยนี้ผู้คนอยู่ตามออฟฟิส/สถานที่ทำงาน จะออกจากบ้านแต่ละครั้งเป็นเรื่องใหญ่ต้องแต่งตัว+เดินทางด้วยรถประจำทางหรือรถยนต์ส่วนตัว... แหล่งทำมาหากินเลยไปอยู่ตามตลาดนัด/ป้ายรถเมล์แล้วครับ ซึ่งตรงนั้นมันอยู่กับที่ไม่ต้องออกเดินเร่ขายของ, หรือไม่ก็ขึ้นห้างไปเลย...

ในช่วงเวลาไม่เกิน 10 ปีนับจากนี้ แหล่งหากินป้ายรถเมล์จะซบเซาลงมากกลายเป็นซุปเปอร์มาร์เก็ต/ตลาดนัด เพราะผู้คนนั่งรถเมล์จะน้อยลงมาก ไปใช้รถไฟฟ้า+รถยนต์ส่วนตัวกันเกือบหมด คนนั่งรถเมล์จะกลายเป็นคนส่วนน้อยครับ... แล้วในช่วงชีวิตของพวกเราจะได้เห็นปั๊มน้ำมันทยอยกลายเป็น"สถานที่เติมไฟฟ้า"ให้แก่รถไฟฟ้า ซึ่งยังไม่รู้ว่าจะเป็นรูปแบบไหนครับ...

[zamphol]

ภาพยนต์โฆษณาเก่าๆของเบียร์สิงห์ครับ....

http://www.youtube.com/watch?v=vl1lt25gdO4

ปล. ถ้าซ้ำขออภัย 

[หลวงริน - รักในหลวง]

+ให้คุณยอดเลยครับที่ทำให้นึกถึงวัยเด็ก

[submachine -รักในหลวง-]

คนเคยหาบทุกคน รู้ค่าของเงินมากๆครับ สอนลูกสอนหลานได้ดีเรื่องมัธยัสต์