อิสรภาพ แบบพุทธ

อิสรภาพ แบบพุทธ

คอลัมน์ หน้าต่าง

พระมหาขวัญชัย กิตติเมธี สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมฯ วัดสระเกศ

เคยสงสัยบ้างไหมว่า "เราสร้างบ้านเรือนขึ้นมาเพื่ออะไร?" ถ้าตอบแบบที่เราเข้าใจได้ก็คือ "เพื่ออาศัยหลบแดด หลบฝน หลบภัยอันตรายและให้ความอบอุ่น" สรุปก็คือเพื่อสร้างความปลอดภัยให้กับชีวิต

สังเกตได้ง่ายเวลาที่เรารู้สึกกลัวกับอะไรบางอย่างจะหลบหนีเข้าไปอยู่ในบ้านทันที

แต่หากมองอีกมุมหนึ่งจะพบว่า "บ้านคือสถานที่ทำให้เรากล้า" หากอยู่ในบ้านเราจะกล้าทำทุกอย่าง ไม่กลัวใครหน้าไหนทั้งนั้น เพราะบ้าน คือ ที่ที่เราจะยิ่งใหญ่และมีอิสระที่สุด

ในชาดกบางเรื่องก็เล่าถึงสถานที่อย่างสระน้ำที่มียักษ์ ชื่อ "รากษส"

โดยรากษส จะสามารถจับคนที่ลงไปกินน้ำหรือเล่นน้ำในสระน้ำนั้นกินได้ แต่จะไม่สามารถทำอันตรายคนอื่นที่ไม่ได้เข้าใกล้สระน้ำนั้นได้เลย รากษสจึงต้องมีอุบายในการหลอกล่อผู้คนให้เข้ามาในที่ที่ของตนเพื่อจับกิน

แต่สังเกตหรือไม่แม้แต่ยักษ์ที่มีพลานุภาพอันยิ่งใหญ่ ก็ยังมีอิสรภาพแค่เพียงในสระแค่ นั้นเอง

ก็ไม่ต่างจากเรา เวลาอยู่ในบ้านจะทำอะไรใครก็ได้ตามใจเรา เพราะใครที่อยู่ในบ้านเรา ล้วนต้องจำยอมต่ออำนาจของเราทั้งนั้น แม้แต่เทวดาที่อาศัยอยู่ในบ้านที่เรียกกันว่าผีบ้าน

ในอรรถกถาธรรมบทก็กล่าวไว้ว่าเทวดาเหล่านั้นต้องยอมต่อเจ้าของบ้านเช่นกัน เรามีอำนาจจะสั่งให้เทวดาอยู่ก็ได้ หรือให้ไปเสียพ้นๆ ก็ได้อีกเช่นกัน แต่เราก็ไม่อาจใช้ความยิ่งใหญ่นั้นได้นอกบ้านตัวเอง

กลายเป็นว่า "บ้าน" นอกจากจะให้ความยิ่งใหญ่แล้วยังให้อิสรภาพเราอีกด้วย เป็นอิสรภาพที่จะทำอะไรก็ได้ตามแต่ที่เราต้องการ ทั้งที่ความเป็นจริง "อิสรภาพ" น่าจะเป็นอะไรที่ยิ่งใหญ่กว่านั้น คือ น่าจะทำให้เรารู้สึกได้ว่าเดินไปไหนมาไหนได้อย่างปลอดภัย แม้ไม่มีบ้าน ไม่มีรถ ไม่มีอาวุธ ไม่มีอุปกรณ์สื่อสารต่างๆ ก็ยังมีความสุขในการใช้ชีวิตได้อย่างสบายๆ

หรืออาจเป็นได้ที่เราได้เปลี่ยนความหมายของคำว่า อิสรภาพและความยิ่งใหญ่ของชีวิตให้แคบลงเพื่อให้เราภาคภูมิใจว่า...เรายังพอมีอยู่บ้างแม้จะน้อยนิดก็ตามที...

อย่าง "เสือ" ที่เราคิดว่าเป็นสัตว์ดุร้าย คงไม่มีใครคิดว่าจะเข้าใกล้เสือได้โดยไม่โดนทำร้าย แต่ข่าวเมื่อเร็วๆ นี้รายงานว่า มีสถานที่แห่งหนึ่ง มีเสือที่ถูกเลี้ยงโดยมนุษย์มาตั้งแต่เล็กๆ จนเติบโตขึ้น

พอถึงเวลาจำเป็นจะต้องปล่อยกลับเข้าป่า ก็เกิดปัญหาขึ้นคือ เสือไม่อาจดำรงชีวิตอยู่ได้ เพราะที่ผ่านมาเสือมีคนมาให้อาหารตลอด พอต้องหากินเองจึงทำไม่ได้

เป็นเรื่องแปลกแต่จริง แต่หากให้เสือเลือก พวกมันคงชอบชีวิตที่อยู่ตอนนี้มากกว่าจะเป็นเสือที่หาอาหารไม่เป็นในป่าเป็นแน่ กลายเป็นสัตว์ที่มีอิสรภาพแต่กลับกลัวอิสรภาพที่ตนเองจะได้รับ

ฉะนั้น ถ้าเราสร้างวัตถุทั้งหมดขึ้นมาเพื่อทำลายความกลัวและสร้างความกล้าล่ะก็ เราก็ควรแก้ปัญหานี้ที่ใจก่อน เพราะความกลัวและกล้าล้วนเกิดที่ใจ

หากใจเข้มแข็งความกล้าก็จะมากขึ้น ความกลัวจะน้อยลง เราก็ควรสร้างจิตใจให้เข้มแข็งด้วยการพึ่งพาวัตถุเท่าที่จำเป็น แล้วมุ่งมั่นทำดี ละเว้นชั่ว ทำจิตใจให้ปล่อยวางทุกสิ่งไม่ยึดติดในที่สุด

นั่นคือ อิสรภาพแบบพุทธที่แท้จริง

	ผู้เขียน	หัวข้อ: อิสรภาพ แบบพุทธ (อ่าน 1704 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้