ใครอยู่สุราษฎร์บ้างครับ

ประวัติของโรงพยาบาลสวนสราญรมย์

   โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ สุราษฎร์ธานี เป็นโรงพยาบาลจิตเวชแห่งแรกในส่วนภูมิภาค และเป็นแห่งที่สองที่จัดขึ้นในประเทศไทย ซึ่งตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ตำบลท่าข้าม อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี ลักษณะของพื้นที่ที่ตั้งโรงพยาบาลเป็นเนินเตี้ย ๆ บริเวณนี้เรียกตามภาษาพื้นเมืองทางใต้ว่า “ควนท่าข้าม”เป็นที่สงบเงียบร่มรื่นอยู่ห่างจากตลาดท่าข้าม และตัวอำเภอ 1 กิโลเมตรเศษ พื้นที่เป็นป่าโปร่งและป่าละเมาะโดยทั่วไปเป็นที่อาศัยซุกซุมของสัตว์ป่านานาชนิด ร่มรื่นไปด้วยไม้เบญจพรรณ เช่น ต้นขนุน ต้นมะเนียง และที่มีมากที่สุดคือ ต้นขี้เหล็ก จนมีบางคนเรียกควนนี้ว่าควนขี้เหล็กต่อมาเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสมณฑลปักษ์ใต้ ได้ทรงใช้สถานที่นี้เป็นพลับพลาประทับแรม (ยังคงมีซากพลับพลาหลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน) และได้ทรงเห็นว่าเป็นที่ร่มรื่นน่าอยู่จึงพระราชทานนามควนนี้ว่า “สวนสราญรมย์” พ.ศ. 2478 เป็นปีที่ทางราชการเริ่มวางโครงการสร้างโรงพยาบาลโรคจิตภาคใต้ซึ่งขณะนั้นงานสาธารณสุขขึ้นอยู่กับกระทรวงมหาดไทย ดังที่นายแพทย์แสง สุทธิพงษ์ ซึ่งเป็นผู้หนึ่งในคณะอนุกรรมการ ก.พ. ได้มาเยี่ยมโรงพยาบาลแห่งนี้เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2507

บันทึกไว้ว่า นับ แต่ พ.ศ. 2478 ข้าพเจ้าได้มีโอกาสรับคำสั่งจากกระทรวงมหาดไทย ให้มาพิจารณาหาที่ดินสำหรับสร้างโรงพยาบาลโรคจิตทางภาคใต้ ข้าพเจ้าได้ตรวจพิจารณาหาที่ดินตั้งแต่จังหวัดเพชรบุรี ลงมาทางใต้จนถึงจังหวัดปัตตานี ได้เปรียบเทียบความสำคัญในอันที่จะได้ที่ดินอันเหมาะสมหลายแห่ง ในที่สุดด้วยการชี้แจงแนะนำของเพื่อนข้าราชการหลายท่าน ตลอดจนท่านเจ้าคุณธรรมปรีชา อุดม อดีตเจ้าคณะจังหวัดสุราษฎร์ธานีให้ข้าพเจ้าไปสำรวจดูที่ดินบนควนท่าข้าม ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 พระราชทานชื่อควนนั้นว่า “สวนสราญรมย์” ที่ดินแห่งนี้ ท่านเจ้าคุณธรรมปรีชา อุดม ได้กรุณานำข้าพเจ้าและนายแพทย์สกนธ์ โสภโณ เดินสำรวจจนทั่ว ข้าพเจ้าก็ได้ตัดสินในรายงานผู้บังคับบัญชาว่า ที่ดินตรงนี้ดีและเหมาะสมกว่าที่อื่น พ.ศ. 2479 ได้เริ่มดำเนินการก่อสร้าง ซึ่งกว่าจะเสร็จใช้เวลาประมาณ 1 ปี อาคารที่ก่อสร้างมี ตึกอำนวยการ 1 หลัง (ปัจจุบันสงวนไว้เป็นพิพิธภัณฑ์เพื่อเป็นอนุสรณ์) เรือน คนไข้ชาย 3 หลัง คือ

เรือนเพชรบุรี ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนสามัคคี (รื้อแล้วและสร้างตึกชาย 1 แทนเมื่อปี 2505)
เรือนนครศรีธรรมราช ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนสราญรมย์ (รื้อแล้วและสร้างตึกชาย 2 แทนเมื่อปี 2509)
เรือนชุมพร ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนพักฟื้น (รื้อแล้วและสร้างตึกชาย 5 แทนเมื่อปี 2513)
ต่อมาได้สร้างเรือนคนไข้ชายไม่สงบ 2 หลัง มีชื่อเรียกว่า เรือนสงขลา 1 และเรือนสงขลา 2 ได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนอนุบาลกรณีย์ 1 และเรือนอนุบาลกรณีย์ 2 (รื้อแล้วและสร้างตึกชาย 3 แทน) นอกจากนี้ยังได้สร้างเรือนคนไข้หญิง 2 หลัง คือ

เรือนภูเก็ต ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนอนุบาลหญิง หรือเรือนนารีพยาบาล (รื้อ และสร้างตึกหญิง 3 แทน เมื่อปี 2511)
เรือนปัตตานี ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นเรือนจิตไมตรี (รื้อแล้ว)
โรงเลี้ยงอาหารชาย 2 หลัง
บ้านพักผู้ช่วยพยาบาลหญิง 6 ห้อง 1 หลัง
บ้านพักผู้ช่วยพยาบาลชาย 6 ห้อง 1 หลัง
บ้านพักผู้ช่วยพยาบาลชาย 20 ห้อง 1 หลัง
บ้านพักนายแพทย์ผู้อำนวยการ 1 หลัง

เนื้อที่ของโรงพยาบาล ในขณะนั้นมี 300 ไร่ ได้ทำพิธีเปิดรับคนไข้ครั้งแรก เมื่อ วันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2480 ซึ่งตรงกับวันอาทิตย์ แรม 4 ค่ำ เดือน 4 ปีฉลู จ.ศ. 1299 อธิกมาศ และได้ชื่อขณะนั้นว่าโรงพยาบาลโรคจิตสุราษฎร์ธานี ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงพยาบาลโรคจิตภาคใต้และเปลี่ยนชื่อเป็นโรงพยาบาลพุนพิน (ตามชื่ออำเภอ) จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2497 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ อันเป็นมงคลนามเพื่อความเป็นสิริมงคลและความเหมาะสมตามชื่อของสถานที่ดังกล่าว

   นายแพทย์ผู้อำนวยการคนแรก คือ นายแพทย์ขจร อ้นตระการ (พ.ศ. 2480 – 2483) และมี นายแพทย์สกนธ์ โสภโณ เป็นผู้ช่วย อัตรากำลังครั้งนั้น มีนายแพทย์ 2 คน พยาบาล 6 คน ข้าราชการสามัญ 1 คน ข้าราชการวิสามัญ 20 คน จำนวนคนไข้ที่รับครั้งแรกมีจำนวน 31 คน ในจำนวนนี้เป็นคนไข้ที่รับจากเรือนจำ จังหวัดสุราษฎร์ธานี 12 คน และรับโอนคนไข้ชาวใต้จากโรงพยาบาลสมเด็จเจ้าพระยา 19 คน การดูแลรักษาตามอาการเป็นส่วนมาก และมีการฝึกให้คนไข้ทำงานอีกตามสมควร

   ใน พ.ศ. 2483 นายแพทย์สกนธ์ โสภโณ (พ.ศ. 2483 – พ.ศ. 2509) ได้เป็นผู้อำนวยการ โรงพยาบาลคนที่ 2 และนับว่าเป็นผู้อำนวยการที่ทำประโยชน์ให้แก่โรงพบาบาลนี้มากที่สุดและนานที่สุดเป็นเวลาถึง 26 ปี โดยได้ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านสถานที่ อัตรากำลัง ตลอดจนการบริการต่าง ๆ ให้แก่คนไข้ได้พิจารณาเห็นว่าโรงพยาบาลแห่งนี้เป็นโรงพยาบาลที่จะต้องรับภาระในการรักษาคนไข้ โรคทางจิตเวช ของภาคใต้ รวม 14 จังหวัด และมีสถิติคนไข้ขึ้นเรื่อย ๆ จึงได้อนุมัติขยายพื้นที่ของ โรงพยาบาลออกไปอีก คือ อาณาเขตทิศเหนือ ซึ่งเดิมมีเนื้อที่เพียงแต่ริมควน จึงได้ขยายจากริมควนออกไปจนจดริมถนนท่าข้าม – บ้านดอน รวมเป็นเนื้อที่ 20 ไร่ และขอที่ทางแม่น้ำตาปี รวมเนื้อที่ 2 ไร่ 1 งาน ตัดถนนเล็ก ๆ ตรงไปยังแม่น้ำตาปี เรียกถนนสายนี้ว่าถนนสวนสราญรมย์เพื่อทำท่าเรือของโรงพยาบาลและใช้เป็นสถานที่ขนส่งอาหารและพัสดุครุภัณฑ์ ของโรงพยาบาล จากทางเรือ และขอขยายที่ที่ว่างเปล่าทาง ทิศตะวันตก จากต่อเขตวัดตรณารามออกไปจดเขตที่ขององค์การรถไฟรวมเนื้อที่ 180 ไร่ ทำให้โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ ในขณะนั้นมีเนื้อที่รวม 522 ไร่ กับ 1 งาน

ในปี พ.ศ. 2518 ได้มีการออกพระราชบัญญัติที่ ราชพัสดุให้กรมธนารักษ์รับผิดชอบดูแลที่ดินของส่วนราชการ และได้มีมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 9 กันยายน 2523 ให้หน่วยราชการต่างๆ คืนกับ ราชพัสดุที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ คืนกับราชพัสดุให้ราชพัสดุดูแลจึงทำให้เนื้อที่ของโรงพยาบาลถูกตัดออกไปและทำให้โรงพยาบาลมีเนื้อที่เหลืออยู่ในปัจจุบันเพียง 412 ไร่ 2 งาน 87 ตารางวา

   ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2485 – พ.ศ. 2490 ได้เพิ่มอาคารโรงเลี้ยงอาหารหญิง 1 หลัง ที่เก็บศพ 1 หลัง โรงจักสาน 1 หลัง โรงเยี่ยมญาติ 1 หลัง และจำนวนคนไข้ก็ได้เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนมีถึง 150 คน

   ในปี พ.ศ. 2491 ชาวจังหวัดสุราษฎร์ธานี ได้ร่วมกันสร้างเรือนคนไข้ชาย 1 หลัง เรียกว่า “เรือน สุราษฎร์อุทิศ” (รื้อแล้วและไม่ได้สร้างขึ้นใหม่) และในปีนี้ยังมีผู้อุทิศสร้างโรงเลี้ยงอาหารคนไข้ชายไม่สงบ 1 หลัง ด้วย

   ในปี พ.ศ. 2492 ได้มีผู้ศรัทธาบริจาคทรัพย์สร้างตึกคนไข้พิเศษหญิง 1 หลัง ชื่อเรือนร่วมมิตรต่อมาได้รื้อ และสร้างตึกหญิง 5 แทน เมื่อปี พ.ศ. 2513 นอกจากนั้นยังมีอุทิศบริจาคเงินสร้างสถานที่เก็บพัสดุ 1 หลัง สร้างโรงช่างไม้ 1 หลัง

เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เคยเสด็จมาประทับแรม ณ ควนท่าข้าม อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2458 ได้พระราชทานนามว่า “สวนสราญรมย์” ซึ่งเป็นที่ตั้งโรงพยาบาลสวนสราญรมย์ในปัจจุบัน ความดำริที่จะสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์แห่งล้นเกล้า ร 6. จึงเป็นความดำริชอบ และสภาจังหวัดได้ลงมติเป็นเอกฉันท์เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน 2513 เห็นควรสร้างอนุสาวรีย์ ร.6 ณ สวนสราญรมย์ และได้นำเรื่องเสนอผ่านกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ผ่านคณะรัฐมนตรีจนได้รับอนุมัติเห็นควรสร้างอนุสาวรีย์ แล้วจึงได้นำความกราบบังคมทูลพระราชทานพระบรมราชานุญาตตามลำดับ และได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้สร้างได้ตามหนังสือลง วันที่ 22 มกราคม 2514 จึงได้จัดตั้งคณะกรรมการก่อสร้างอนุสาวรีย์ โดยมี ฯพณฯ พลตำรวจเอกประเสริฐ รุจิระวงศ์ ซึ่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ในขณะนั้น เป็นประธานคณะกรรมการฯ ซึ่งมีกองหัตถศิลป กรมศิลปกร เป็นผู้ปั้นพระรูปให้ และกองสถาปัตยกรรม กรมศิลปกรได้กรุณาเขียนแบบแปลนแผนผังบริเวณที่จะก่อสร้างให้ ค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างอนุสาวรีย์ทั้งหมด.-

ค่าปั้นหล่อพระบรมรูป และพุ่ม 2 พุ่ม เป็นเงิน 105,000 บาท
ค่าก่อสร้างฐานพระบรมรูป ร.6 เป็นเงิน 140,000 บาท ได้รับเงินบริจาคสมทบจากผู้มีจิตศรัทธา เป็นเงิน 134,968.99 บาท และได้ทำพิธีอัญเชิญพระบรมรูป ร.6 ขึ้นประดิษฐ์ฐานบนพระแท่น ในวันที่ 17 มีนาคม 2521
   ตั้งแต่วันที่ 25 พฤศจิกายน 2521 เป็นต้นมา ได้จัดให้มีการถวายบังคมพระบรมราชานุสรณ์ ร.6 เป็นประจำทุกปี

	ผู้เขียน	หัวข้อ: ใครอยู่สุราษฎร์บ้างครับ (อ่าน 9959 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 9 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้