นิตยสาร : Kids & Family
Vol. : มกราคม ๒๕๔๙
คอลัมน์ Last Page : ทดน้ำดีไล่น้ำเสีย
By : รินใจ- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
สมมติว่าคุณเป็นครูที่สุภาพ เรียบร้อย ไม่ศรัทธาในไม้เรียว แต่ต้องมาคุมชั้นเรียนที่เต็มไปด้วยนักเรียนเหลือขอที่ไร้ระเบียบวินัยและไม่สนใจการเรียนเลย คุณจะพูดอะไร พวกเขาก็ไม่สนใจฟัง แถมยังคุยเล่นและกินขนมแข่งกับคุณอีก เจอแบบนี้คุณจะทำอย่างไร ?
ครูผู้หนึ่งตกอยู่ในสภาพดังกล่าวมานานนับเดือน จะพูดจะสอนอย่างไรก็ไม่เป็นผล จนรู้สึกท้อแท้เป็นกำลัง เกือบจะวางมืออยู่แล้ว แต่วันหนึ่งเธอได้ความคิดขึ้นมาว่าน่าจะลองเปลี่ยนวิธีการ เธอขอให้นักเรียนทุกคนเขียนชื่อนักเรียนทั้งชั้นลงในกระดาษ ชื่อละบรรทัด จากนั้นให้เขียนสิ่งดี ๆ หรือลักษณะที่น่าประทับใจของเพื่อนแต่ละคนต่อท้ายชื่อของเขา โดยมีเงื่อนไขว่าให้เขียนอย่างซื่อตรงจริงใจ
ครูนำกระดาษเหล่านั้นกลับไปบ้าน แล้วรวบรวมคุณสมบัติดี ๆ ที่เพื่อน ๆ เขียนถึงแต่ละคนมาใส่ลงในกระดาษแผ่นใหม่ แผ่นละหนึ่งคน วันรุ่งขึ้นก็นำกระดาษเหล่านั้นแจกให้นักเรียนทุกคนตามรายชื่อ ปรากฏว่าหลายคนอ่านแล้วไม่เชื่อว่าตนจะมีสิ่งดี ๆ อยู่ในตัว นับแต่นั้นมาบรรยากาศในห้องเรียนก็เริ่มเปลี่ยนไป นักเรียนตั้งใจเรียนและมีระเบียบมากขึ้น ครูพูดอะไรนักเรียนก็สนใจฟัง ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นหลังจากที่พวกเขาตระหนักว่าตนเองไม่ได้แย่อย่างที่เคยคิด
ผ่านไปหลายปี นักเรียนเหล่านี้สำเร็จการศึกษาแล้วก็แยกย้ายกันไปตามวิถีทางของตัว จนกระทั่งได้ข่าวว่าเพื่อนร่วมชั้นเรียนคนหนึ่งเสียชีวิตลง เพื่อนเก่า ๆ มาพบกันใหม่ในงานศพของผู้จากไป แม่ของเขาจำเพื่อนของลูกได้จึงเรียกให้มาหาและสนทนากัน สักพักก็หยิบกระดาษแผ่นหนึ่งซึ่งเยินและคร่ำคร่ามาให้ดู แม่บอกว่านี่เป็นกระดาษที่ลูกของเธอพกติดตัวตลอดเวลา
เป็นกระดาษที่ครูได้รวบรวมสิ่งดี ๆ เกี่ยวกับตัวเขาที่เพื่อน ๆ ได้ช่วยกันเขียน แม่เล่าว่าข้อความในกระดาษแผ่นนั้นเป็นแรงบันดาลใจให้แก่ลูกของเธอตลอดมา เขามักจะหยิบมาอ่านอยู่เสมอในยามที่มีปัญหาหรือเกิดความท้อแท้
และแล้วเพื่อนหลายคนก็หยิบแผ่นกระดาษออกมาจากกระเป๋าของตนโดยมิได้นัดหมาย เป็นกระดาษที่ครูได้มอบให้พวกเขาในวันเดียวกันนั้นเอง พวกเขาพกติดตัวตลอดเวลาเช่นกันเพราะมันมีความหมายต่อชีวิตของพวกเขามาก
กระดาษเพียงแผ่นเดียวสามารถเปลี่ยนชีวิตของคนหลายคนได้ก็เพราะมันเป็นทั้งสิ่งเตือนใจและให้กำลังใจแก่พวกเขาว่าพวกเขามีสิ่งดี ๆ อยู่ในตัว กำลังใจดังกล่าวมีความหมายมากเพราะช่วยให้เขามีพลังที่จะต่อสู้กับอกุศลภายในใจหรือสิ่งไม่ดีที่สั่งสมจนเป็นนิสัย อาทิ ความเกียจคร้าน ความเกเร ความไม่ซื่อตรง และความเห็นแก่ตัว เป็นเวลาหลายปีที่นิสัยไม่ดีเหล่านี้สั่งสมและเจริญงอกงามจนหล่อหลอมเป็นบุคลิกที่ชวนระอาและน่ารังเกียจ โดยไม่มีแรงต้านทานจากภายในที่จะต่อสู้เลย ก็จะต่อสู้ต้านทานไปทำไมในเมื่อฉันเป็นคนที่ไม่มีอะไรดีสักอย่าง ยิ่งคิดเช่นนี้จิตใจที่ใฝ่ดีก็ยิ่งอ่อนแรง และต้องพ่ายแพ้แก่นิสัยที่ไม่ดี จะว่าแล้วในเมื่อเด่นในทางดีไม่ได้ ก็ต้องหาทางเด่นในทางไม่ดี ก็เลยมีแรงหนุนให้ทำสิ่งเลวร้ายมากขึ้น
การปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของคนนั้น ทำได้สองแนวทาง แนวทางแรกคือควบคุมจิตใจใฝ่ต่ำหรือพฤติกรรมด้านลบไม่ให้เติบใหญ่ วิธีที่นิยมใช้คือการห้ามหรือบังคับมิให้ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ควบคู่กับการขู่ว่าจะลงโทษ หรือการทำให้กลัว นอกจากนั้นได้แก่การทำให้ละอาย เช่น ตำหนิ ต่อว่า ประจาน หรือประณาม
แนวทางที่สองคือการสนับสนุนจิตใจใฝ่ดีให้เจริญงอกงามและมีกำลัง เพื่อกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมที่ดีงาม อาทิ การชื่นชมความดีที่เขามี หรือส่งเสริมให้เขาเห็นสิ่งดี ๆ ในตัว รวมไปถึงการชมเชย
ใช่หรือไม่ว่าทุกวันนี้ผู้คนมักจะนึกถึงแนวทางแรก จนบ่อยครั้งลืมใช้แนวทางที่สอง เราจึงมักถนัดในการตำหนิมากกว่าการชื่นชม คุ้นกับการลงโทษมากกว่าการส่งเสริม คุ้นกับการขู่ให้กลัวมากกว่าการสร้างแรงบันดาลใจ
ผู้บริหารปั๊มน้ำมันแห่งหนึ่งให้ความสำคัญกับนโยบายห้องน้ำสะอาดมาก คราวหนึ่งพบว่าห้องน้ำในปั๊มน้ำมันจังหวัดแห่งหนึ่งไม่สะอาดเท่าที่ควร เขาจึงเดินไปหาพนักงานทำความสะอาด แต่แทนที่จะต่อว่า เขากลับบอกว่า ตอนที่เข้าห้องน้ำได้ยินลูกค้าหนึ่งชมว่าห้องน้ำปั๊มนี้สะอาดมาก แล้วเขาก็ถามว่าพนักงานผู้นั้นทำความสะอาดอย่างไร เมื่อรู้ว่าเธอทำความสะอาดตามขั้นตอนที่ได้อบรม เขาก็ชมว่า ป้าเก่งจัง
ทันทีที่ชมเสร็จ พนักงานผู้นั้นก็ขอตัว สิ่งแรกที่เธอทำคือไปห้องน้ำเพื่อทำความสะอาดอีกครั้งหนึ่ง
คำชมเชยนั้นใช่ว่าควรใช้เมื่อผู้อื่นทำความดีเท่านั้น ก็หาไม่ แม้เขายังทำได้ไม่ดี แต่หากได้รับคำชม ก็อาจเกิดกำลังใจที่จะทำให้ดียิ่งขึ้นก็ได้
น้ำเสียนั้นเราไม่จำเป็นต้องวิดดอก เพียงแค่ทดน้ำดีเข้าไปมาก ๆ มันก็จะไปไล่น้ำเสียเอง นิสัยไม่ดีก็เช่นกัน เพียงแต่เพิ่มกำลังให้จิตใจใฝ่ดีเท่านั้น มันก็จะไปกำจัดนิสัยไม่ดีเอง
ที่มา http://www.visalo.org/article/kidFamily254901.htm
