ข้อคิดในการจ่ายโบนัส

[เบิ้ม]

วันนี้ผมมีเรื่องเงินทองของบาดใจมาแชร์กันอีกแล้ว เรื่องของโบนัสไงครับ !

การจ่ายโบนัสมักจะแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

1.จ่ายเท่ากันทุกคน คนละกี่เดือนก็ว่ากันไป เช่น จ่ายให้คนละ 1 เดือน ปีละครั้งเท่ากันทุกคน

2.จ่ายตามผลการปฏิบัติงาน ถ้าใครมีผลการประเมินดีก็ได้โบนัสเยอะ ใครถูกประเมินผลไม่ดี ก็ได้โบนัสน้อยหรือไม่ได้เลย (ถ้าผลการปฏิบัติงานแย่มาก ๆ) เช่น ใครมีผลประเมินเกรด A ได้โบนัส 5 เดือน เกรด B ได้ 3 เดือน เกรด C ได้ 2 เดือน เกรด D ได้ 1 เดือน เกรด E ไม่ได้โบนัส

3.จ่ายแบบลูกผสมระหว่างข้อ 1 กับข้อ 2 เช่น จ่ายเท่ากันทุกคน คนละ 1 เดือน ส่วนที่เหลือก็ว่ากันตามผลการประเมินตามตัวอย่างข้อ 2 เรียกว่ายังไงทุกคนก็อุ่นใจว่ามีในกระเป๋าแน่ ๆ 1 เดือนครับ

จาก 3 ข้อข้างต้น องค์กรของท่านจ่ายโบนัสแบบไหนกันละครับ

 ผมจึงขอนำข้อดี-ข้อด้อยของการจ่ายโบนัสทั้ง 3 รูปแบบมาให้ดู ดังนี้

1.จ่ายเท่ากันทุกคนโดยไม่มีเงื่อนไข เช่น ได้โบนัสคนละ 2 เดือนต่อปีเท่ากันหมดทั้งบริษัท

ข้อดี-คำนวณงบประมาณการจ่ายง่ายไม่ต้องคิดอะไรมากเพราะจ่ายเท่ากันทุกคน

ข้อด้อย-ไม่สร้างแรงจูงใจให้กับพนักงานที่ทุ่มเทตั้งใจทำงาน เพราะคนขี้เกียจ คนทำงานแบบกลาง ๆ กับคนขยันมีผลงานดีก็ได้โบนัสเท่ากัน เลยทำให้พนักงานที่ทุ่มเทเห็นว่าไม่รู้จะขยันหรือทุ่มเทไปเพื่ออะไร เพราะคนทำงานไปเรื่อย ๆ ก็ได้เท่ากับเรา

- บางบริษัทที่ไปใส่เอาไว้ในสัญญาจ้างก็จะกลายเป็นสภาพการจ้าง หรือข้อผูกมัดที่จะต้องจ่ายโบนัสตามสัญญาไม่ว่าบริษัทจะขาดทุนยังไงก็ต้องจ่าย ซึ่งจะกลายเป็นภาระของบริษัทระยะยาวเพราะสภาพการจ้างใดที่เป็นคุณกับลูกจ้างแล้ว นายจ้างจะมายกเลิกภายหลังโดยลูกจ้างไม่ยินยอมไม่ได้ด้วยซิครับ

2.จ่ายตามผลการปฏิบัติงาน วิธีนี้บริษัทมักจะประกาศให้พนักงานทราบปีต่อปี โดยสงวนสิทธิ์ในการบริหารจัดการเรื่องของโบนัสเอาไว้ว่า ถ้าบริษัทมีผลการประกอบการดีสามารถจ่ายได้ บริษัทจะพิจารณาจ่ายโบนัส แต่ถ้าปีไหนผลการประกอบการไม่ดี บริษัทจะพิจารณาไม่จ่ายได้ และยังรวมถึงว่าถ้าหากพนักงานคนใดมีผลการปฏิบัติงานดี บริษัทจะพิจารณาจ่ายโบนัสให้เยอะกว่าพนักงานที่มีผลการปฏิบัติงานไม่ดี

หรือพนักงานคนไหนผลการปฏิบัติงานแย่มาก ๆ บริษัทอาจไม่จ่ายโบนัสกับพนักงานคนนั้นก็ย่อมได้

ข้อดี-พนักงานที่ขยัน มีผลการปฏิบัติงานดีจะมีกำลังใจในการทำงานให้ดียิ่งขึ้น ในขณะที่พนักงานที่ไม่ขยัน ไม่มีผลงานบางคนอาจจะต้องลาออกไป เพราะรับไม่ได้กับการไม่ได้รับโบนัส

- บริษัทมีหลักเกณฑ์การจ่ายโบนัสที่ชัดเจน และไม่ผูกมัดเป็นสภาพการจ้างที่จะต้องมาจ่ายกันทุกปี ทั้ง ๆ ที่บริษัทขาดทุนจวนเจ๊ง ซึ่งจะเกิดความยืดหยุ่นในทางปฏิบัติ และสามารถควบคุม Staff Cost ได้ดีกว่า เพราะจะจ่ายให้กับคนที่สมควรได้รับโบนัสจริง ๆ

ข้อด้อย-พนักงานอาจเกิดการชิงดีชิงเด่น แย่งผลงานกันเพื่อให้ตัวเอง (หรือทีมงานของตัวเอง) ได้โบนัสมากกว่าคนอื่น (หรือทีมงานอื่น) ใครจะเป็นยังไงก็ช่าง ขอให้ฉันได้โบนัสเยอะ ๆ ก็พอ

3.จ่ายแบบผสมทั้งเท่ากันทุกคนและตามผลงาน (ข้อ 1+ข้อ 2) ในการจ่ายแบบนี้ยังมีบ้าง ซึ่งข้อดี-ข้อด้อยจะเป็นการผสานระหว่างข้อดีและข้อด้อยของข้อ 1 และ 2 ข้างต้นครับ

แล้วควรจะจ่ายโบนัสแบบไหนดี ?

จากที่ผมได้พูดคุยในบริษัทต่าง ๆ ส่วนใหญ่จะมีการจ่ายโบนัสตามข้อ 2 คือ ตามผลงาน (และผลการประกอบการของบริษัท) ครับ ส่วนการจ่ายแบบเป็นประจำเท่ากันทุกคนมีแนวโน้มจะน้อยลงไปเรื่อย ๆ เพราะไม่จูงใจให้คนอยากทำงาน และการจ่ายแบบประจำเท่ากัน+ตามผลงานมีใช้อยู่แต่น้อยกว่าการจ่ายแบบตามผลงานครับ

ที่ผมเขียนมานี้เพื่อให้ข้อคิดสำหรับท่าน โดยเฉพาะธุรกิจ SMEs หรือเพิ่งก่อตั้งว่าจะมีแนวคิดในการจ่ายยังไง (หรือแม้แต่บริษัทที่มีวิธีการจ่ายแบบใดแบบหนึ่งอยู่แล้วอยากจะทบทวนการจ่ายโบนัสใหม่)

คราวนี้ก็อยู่ที่องค์กรของท่านแล้วละครับว่าจะมีนโยบายการจ่ายแบบไหน ซึ่งผมได้ให้ข้อคิดเอาไว้แล้วข้างต้นครับ


คอลัมน์ เอชอาร์คอร์เนอร์ โดย ธำรงศักดิ์ คงคาสวัสดิ์
http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1392342630

[SillyOldMan]

อยากได้ลองเป็นคนจ่ายโบนัสกับเค้ามั่งจัง 

ทุกวันนี้ได้แต่จ่ายอั่งเปาตรุษจีน กับอีกทีก็เงินสงกรานต์

[JUNGLE]

เป็นคนหลวง... อยู่กระทรวงคุณครูแบบผม... ไม่มีโบนัสเป็นเดือนๆ หรอกครับ... 

[เบิ้ม]

อยากได้ลองเป็นคนจ่ายโบนัสกับเค้ามั่งจัง  

ทุกวันนี้ได้แต่จ่ายอั่งเปาตรุษจีน กับอีกทีก็เงินสงกรานต์

ถ้าระบบสากล แจกก่อนปีใหม่ เรียกโบนัส

ถ้าระบบคนจีนก็แจกเป็นอั่งเปารึเปล่าครับพี่จ้าว

พี่จ้าวให้ลูกน้องกี่เดือนครับ ตรงนี้มีผลด้านกำลังใจมากนะครับ สมัยสิบกว่าปีก่อนผมทำงานลูกจ้าง เถ้าแก่ขี้เหนียว รวยเอาๆเดี๋ยวซื้อบ้านใหม่ เดี๋ยวรถใหม่  แต่งตัวมาดเสี่ย ฉีดน้ำหอมฟุ้ง แดะร้านหรู เข้าฟิตเนส(สมัยก่อนไฮโซจะต้องเข้าฟิตเนส)  อั่งเปาก็ไม่ให้เรา เราทำงานให้แทบตาย  จนผอม แต่แกอ้วนพี ตามประสาอาเสี่ย  

ผมเลยโบกมือลา ขอให้รวยเถอะเมิง   อยู่ต่อก็ไม่มีอนาคต  พอผมออกมาไม่กี่ปี ได้ข่าวแกก็กรอบลงๆ   นานๆเจอที ดูไม่เหลือมาดเสี่ย ราศีไม่มี ตัวกะเปี๊ยก ผอมกว่าผมอีก  

[SillyOldMan]

ตรุษจีน2000 แม่บ้าน3000 หัวหน้าคนงาน4000

สงกรานต์4000 แม่บ้าน5000 หัวหน้า6000

คนงานที่บ้านผมพม่าล้วน เงินเดือน8,000-10,000,หยุดวันอาทิตย์,กลางปีให้จับคู่ผลัดกันกลับบ้านคนละ1เดือน(จ่ายเงินเดือน),ข้าวสารซื้อให้,กับข้าว1มื้อ,จัดที่อยู่ให้,ตำรวจไม่แตะ ให้เท่านี้เขาก็ตกใจกันแล้วครับ

พวกบอก"ไล่ก็ไม่ไป"คิวพม่ารอมาเสียบเข้าบ้านยาวววววว 

[oil]

จ่ายตาม KPI ของแผนกครับ โดยกำหนดคะแนน 100% จ่ายห้าถึงหกเดือนแล้วแต่ผลประกอบการ
1.การกำหนด KPI ให้แต่ละแผนกประชุมหารือกันเพื่อกำหนดมาตราการพิจารณา KPI ของแผนกอื่นที่ไม่ใช่แผนกของตน
2. Cross function check คือการให้แผนกอื่นประเมินผลงานของแผนกตน เช่นฝ่ายขาย ฝ่ายผลิต ฝ่ายซ่อมฯ ฝ่ายบุคคล ฯลฯ จะประเมินฝ่ายบัญชี   ในทางตรงข้ามฝ่ายบัญชี ฝ่ายธุรการ ฝ่ายบุคคล ประเมินฝ่ายขายและฝ่ายผลิต  สลับกันเพื่อให้เกิดการร่วมมือกันทำงาน และไม่ปีนเกลียวกันระหว่างทำงาน  สุดท้ายอาจมีฮั๊วกันบ้าง ไม่ว่ากัน 
3. แผนกใดได้โบนัสเท่าใด คนในแผนกนั้นจะได้เท่ากันทุกคน ดังนั้นต้องร่วมมือกันและช่วยเหลือแผนกอื่นๆ เขาจะได้โหวตให้หนักๆ
มีความสุขทุกครั้งที่ได้จ่าย หลายๆล้าน เพราะเห็นพนักงานออกรถ ซื้อบ้าน เอาเงินไปฝากพ่อแม่ที่ ตจว.แล้วมีความสุข
ที่สำคัญไม่ใช่เงินเรา  เป็นเงินที่ผู้ถือหุ้นเต็มใจจ่ายให้พนักงานเพื่อตอบแทนความมุ่งมั่นในการทำงานอยู่แล้ว

[SillyOldMan]

ยอดเลยครับ 

[ค..ควาย...ใส่ชฎา]

ตรุษจีน2000 แม่บ้าน3000 หัวหน้าคนงาน4000

สงกรานต์4000 แม่บ้าน5000 หัวหน้า6000

คนงานที่บ้านผมพม่าล้วน เงินเดือน8,000-10,000,หยุดวันอาทิตย์,กลางปีให้จับคู่ผลัดกันกลับบ้านคนละ1เดือน(จ่ายเงินเดือน),ข้าวสารซื้อให้,กับข้าว1มื้อ,จัดที่อยู่ให้,ตำรวจไม่แตะ ให้เท่านี้เขาก็ตกใจกันแล้วครับ

พวกบอก"ไล่ก็ไม่ไป"คิวพม่ารอมาเสียบเข้าบ้านยาวววววว 

555 ยายเทียบ สัดส่วน ให้อ่ะ ฮา

หัวหน้างาน / คนงาน   เท่า กับ  2 / 1  อ่ะ ฮา  ธรรมดา ไม่เยอะหรอก อ่ะ ฮา
สงกรานต์   4000 / 6000  ก็แค่   3 /2 แค่นั้นอ่ะฮา

555 ไอ้แรงงานต่างชาติ  สัญชาติไหน มันก็ไม่เคย " ภักดี "ต่อคนจ่ายหรอก อ่ะ ฮา
เวลามัน  " ทิ้งทวน " สะบัดตูด  มันไม่เหลียวมามอง  เยื่อใย ที่เราเคยทอดไว้ หรอกอ่ะ ฮา

555 พวกนี้  ใครจ่ายมาก  มันก็ "เผ่น" ทั้งนั้นแหละ อ่ะ ฮา 

[ค..ควาย...ใส่ชฎา]

555555  ถ้าพี่มอม  อยากจะให้  "ทำงาน" แทนพี่มอม ฮา

พี่มอม  "ปั้น" ขึ้นมาตัวนึง   "จ่าย ห้าเท่า " เลย อ่ะ ฮา
ปล่อยให้มัน " บริหาร "  ถ้าทำได้ เราปล่อยได้ จ่ายมันเลย อ่ะ ฮา
แต่ถ้าทำไม่ได้   "กลับ" มาใช้ อัตราเก่า อ่ะ ฮา

ถ้ามัน "ฮุบเบ็ด"  พี่มอม จะได้มีโอกาส มองโลกสวย บ้างอ่ะ ฮา

555 เราก็ หาทาง  "ขยาย งาน" เป็นหนี้ธนาคาร ต่อไปอ่ะ ฮา 

[เบิ้ม]

จ่ายตาม KPI ของแผนกครับ โดยกำหนดคะแนน 100% จ่ายห้าถึงหกเดือนแล้วแต่ผลประกอบการ
1.การกำหนด KPI ให้แต่ละแผนกประชุมหารือกันเพื่อกำหนดมาตราการพิจารณา KPI ของแผนกอื่นที่ไม่ใช่แผนกของตน
2. Cross function check คือการให้แผนกอื่นประเมินผลงานของแผนกตน เช่นฝ่ายขาย ฝ่ายผลิต ฝ่ายซ่อมฯ ฝ่ายบุคคล ฯลฯ จะประเมินฝ่ายบัญชี   ในทางตรงข้ามฝ่ายบัญชี ฝ่ายธุรการ ฝ่ายบุคคล ประเมินฝ่ายขายและฝ่ายผลิต  สลับกันเพื่อให้เกิดการร่วมมือกันทำงาน และไม่ปีนเกลียวกันระหว่างทำงาน  สุดท้ายอาจมีฮั๊วกันบ้าง ไม่ว่ากัน 
3. แผนกใดได้โบนัสเท่าใด คนในแผนกนั้นจะได้เท่ากันทุกคน ดังนั้นต้องร่วมมือกันและช่วยเหลือแผนกอื่นๆ เขาจะได้โหวตให้หนักๆ
มีความสุขทุกครั้งที่ได้จ่าย หลายๆล้าน เพราะเห็นพนักงานออกรถ ซื้อบ้าน เอาเงินไปฝากพ่อแม่ที่ ตจว.แล้วมีความสุข
ที่สำคัญไม่ใช่เงินเรา  เป็นเงินที่ผู้ถือหุ้นเต็มใจจ่ายให้พนักงานเพื่อตอบแทนความมุ่งมั่นในการทำงานอยู่แล้ว

5-6เดือน ไม่อสังหา ก็ผลิตรถป่าวครับพี่ออย +

[oil]

อุปกรณ์นิวแมติกส์ครับท่าน

[p23-504 รักในหลวง]

โบนัส  เมื่อก่อนนี้ความหมายที่รับรู้กันก็คือการแบ่งปันผลกำไรขององค์กรให้กับพนักงาน  เพื่อเป็นแรงจูงใจในการทำงานให้กับองค์กร  กำไรมากจ่ายมาก  กำไรน้อยจ่ายน้อย  ซึ่งก็สมเหตุสมผลดี  สำหรับรัฐวิสาหกิจก็ยังพอทนฟังได้ว่าเป็นการทำธุรกิจของรัฐบาล แต่ปัจจุบันเอามาใช้กับภาคราชการด้วย  โดยอ้างว่าภาคราชการเสียเปรียบรัฐวิสาหกิจ  ผมก็ยังไม่เข้าใจว่าภาคราชการเอากำไรจากไหนมาจ่ายโบนัส  โดยเฉพาะ อปท. โบนัส 3 - 5 เท่าเงินเดือนเป็นเรื่องปกติ  ผมเคยเป็นกรรมการตรวจประเมินโบนัสของ อปท. เขาตั้งไว้ในข้อบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีไว้เลยทุกปี  ไม่ต้องรอผลประกอบการ   

[แปจีหล่อ]

เมื่อก่อนเคยทำงานกับบริษัทใหญ่บริษัทหนึ่งอยู่มาสิบสามปีได้โบนัสปีแรกปีเดียวหลังจากนั้นมาไม่มีโบนัสห้าหกปีหลังสุดเงินเดือนไม่เคยปรับ อ้างแต่ว่าขาดทุน แต่เถ้าแก่มันซื้อรถปีละสองสามคัน ขยายโรงงานเพิ่มเป็นสามสี่โรงงาน ตอนหลังอาศัยช่วงปีใหม่หยุดยาวแอบขนเครื่องจักรออกแล้วบริษัทแม่ก่อนจากนั้นเริ่มทะยอยปิดบริษัทลูก พอมีเรื่องฟ้องร้องเงินชดเชยกลับเป็นชื่อใครก็ไม่รู้มาเป็นเจ้าของโรงงาน ไอ้ตัวเจ้าของโรงงานตัวจริงขนเงินขนเครื่องจักรไปเปิดที่เวียดนามสบายใจเฉิบ

[oil]

ผู้บริหารเจ้าของกิจการเห็นแก่ได้ กรรมเวรมีจริงครับ ลูกหลานผลาญshipหายหมด หรือเถ้าแก่อาซ้อเป็นมะเร็งนอนพะงาบๆ แต่ลูกหลานจ้องแต่จะงาบสมบัติโดยไม่สนพ่อแม่
ให้เขาไปเถอะครับ แผ่เมตตาตามไปด้วย เพราะอีกหลายชาติที่ต้องไปทนทุกข์ใช้กรรม
ไอ้ที่เราลำบากทุกวันนี้อาจเพราะเคยโกงเขามาก่อนเลยมาใช้หนี้ หมั่นสร้างกรรมดีจะได้ใช้เขาให้หมดๆแล้วได้รับผลแห่งกรรมดีกันเร็วๆ
คิดอย่างนี้จะได้สบายใจ

[เบิ้ม]

+ครับพี่ oil