ดูช่อง Nation รายการ"คม ชัด ลึก" ตอนนี้ครับ นักวิชาการมาวิเคราะห์ เพิ่งได้มีโอกาสมาดูจาก youtube เมื่อเช้านี้....ขออนุญาตอธิบายเพิ่มนิดนึง
Transponder แรกเริ่มเดิมทีวัตถุประสงค์ ใช้สำหรับการพิสูจน์ฝ่ายครับ ว่าระหัสอะไร? Controller สามารถสั่งให้เปลี่ยนระหัสได้ตามสะดวก ถ้านักบินเปลี่ยนตามถูกต้องแสดงว่า มาแบบเป็นมิตร พูดกันรู้เรื่อง เป็นเทคโนโลยี 40-50 ปีมาแล้วครับ เครื่องบินโดยสารเมื่อ 40 ปีที่แล้ว เริ่มติดตั้ง ก็แน่นอน ยุคนี้ ไอ้กล่องที่ว่ามีการปรับปรุงเทคโนโลยีเพิ่มมากขึ้น ทำให้ใช้ประโยชน์ด้านอื่นๆด้วย เช่น มันส่งสัญญาณไปรอบตัวเพื่อพูดคุยกับเครื่องอื่นๆด้วย เรียกว่า TCAS จะนำมาแสดงให้นักบินรู้ในจอข้างหน้านักบินว่า มีเครื่องลำอื่นอยู่ตรงไหนบ้าง, ความสูงของเครื่องลำอื่นเท่ากัน, สูงกว่าหรือต่ำกว่า เคลื่อนที่ทิศทางไหน? มีแนวโน้มว่าจะมีอันตรายต่อเราด้วยหรือไม่? มันมีโปรแกรมคำนวณ ที่จะบอกได้ว่าถ้าไอ้เครื่องสองลำยังคงบินแบบนี้กันไปสักพัก เองต้องชนกันแน่ๆ มันจะคุยกันเอง แล้วตัดสินใจมาบอกนักบินว่าต้องหลบแบบไหน จึงจะพ้นและปลอดภัยจากการชนกันและกัน ทำนองที่ว่า ลำนี้ต้องบินลดระดับทันที อีกลำต้องบินไต่ในทันที อะไรทำนองนี้ ซึ่งนักบินจะต้องทำตามอย่างเดียว ห้ามชักช้าด้วย....อันนี้นักบินต้องฝึกบินใน Simmulator เพื่อทำตามคำสั่งไอ้คอมพิวเตอร์ที่ว่าด้วย
เครื่อง B777 ทุกลำหรือเครื่องพาณิชย์ยุคใหม่ ถ้าใครไม่ติดรุ่น advance แบบนี้ ปัจจุบันประเทศส่วนมากเขาไม่ให้บินผ่านแล้ว...ถือว่าล้าสมัยมาก
ยังมีความสามารถอื่นๆ ที่ไอ้เจ้า Transponder ทำหน้าที่ เช่น รายงานสถาพความเร็วและทิศทางของลม ณ จุดที่ผ่านไป กลับลงมาให้หน่วยงานควบคุมการจราจรได้ใช้ประโยชน์ ฯลฯ เพื่อการบริหารระห่างระหว่างเครื่องบินที่บินอยู่ในเส้นทางเดียวกันนั้น ถ้าอยู่ในระยะที่ติดต่อได้ด้วยวิทยุ VHF มันก็จะส่งด้วยสัญญาณ VHF แต่พอพ้นระยะ มันจะยิงสัญญาณผ่านขึ้นไปทางดาวเทียมโดยอัติโนมัติ (โดยนักบินไม่ต้องไปยุ่งอะไรกับมันเลย) ตลอดจนส่งตำแหน่งพิกัดของตัวเองทุกๆ 5 วินาที (ผมไม่ยืนยันตัวเลขนี้ แต่แทบจะตลอดเวลา) เพื่อที่จะไป plot ในจอเรดาห์ของ ATC ว่าตำแหน่งปัจจุบันในขณะนั้นถูกต้องหรือไม่? ออกนอก center line ของเส้นทางหรือไม่? หรือออกไปตามที่ขออนุญาตไว้หรือไม่ ถ้าไม่ตรง นักบินก็โดนด่า แทบจะทันที
สามารถปิดการทำงานได้ที่กล่อง ด้วยสวิทซ์ on-off แต่ก็ยังมี citcruit breaker ที่ซ่อนอยู่ในห้องรวมอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ใต้ห้องนักบิน อีกต่อหนึ่ง