ถ้าเราเคยเปิดพวก service manual ของรถดู จะเห็นว่าน๊อตตรงจุดสำคัญๆ เช่น ฝาสูบ เพลาข้อเหวี่ยง ต่างๆ จะมีการกำหนดแรงขันน๊อตไว้อยู่เสมอ แต่โดยส่วนใหญ่ช่างบ้านๆ เราจะไม่ค่อยมีใครสนใจเท่าไหร่ ขันๆไปให้แน่นๆ ก็น่าจะพอแล้ว ไม่มีปัญหาอะไร แต่ทำไมทางบริษัทผู้ผลิตเค้าจึงต้องมีการกำหนด แรงขันเอาไว้ด้วย เหตุผลหลักๆมีดังนี้ครับ
1. ป้องกันน๊อตขาด แน่นอนครับ การขันน๊อตแรงจนเกินขีดจำกัดการรับแรงของมัน จะทำให้น๊อตขาดออกจากกัน
2. กระจาย น้ำหนักบน ชิ้นงานให้เท่ากัน ตัวอย่างชัดเจนครับ คือ ฝาสูบ ถ้าเราขันน๊อตแต่ละตัวด้วยแรงขันที่ไม่เท่ากัน อาจทำให้ฝาสูบเบี้ยว หรือ มีการรั่วซึม ทำให้แรงอัดของลูกสูบรั่วออกมา
3. ทำให้การส่งกำลังเป็น ไปอย่างไม่สมบูรณ์ อันนี้สำคัญมากครับ ตัวอย่างที่ชัดเจน คือ น๊อตล้อรถยนต์ครับ หลายๆคน คงคิดกันว่า น๊อตล้อนั้นเป็นตัวที่ส่งกำลังระหว่างเพลากับล้อ แต่จริงๆแล้วไม่ใช่ครับ น๊อตล้อทำหน้าที่สร้างแรงเสียดทานระหว่าง หน้าแปลนของเพลา กับตัวล้อให้มากพอ ที่จะสามารถให้กำลังจากเครื่องยนต์นั้นผ่านไปยังล้อได้ ถ้าเราขันด้วยแรงที่เบาเกินไป จะทำให้แรงเสียดทานเกิดขึ้นไม่เพียงพอ ตัวน๊อตจะกลายเป็นตัวที่ส่งกำลังแทน เมื่อใช้ไปนานๆอาจทำให้เกิดน๊อตขาดซึ่งเป็นอันตรายมาก
การขันน๊อต ด้วยแรงที่มากเกินไปจะทำให้เกิด
1. ความเค้นสะสมในน๊อต แม้ว่าน๊อตจะไม่ขาดในทันที แต่จะเกิดความเค้นสะสมในน๊อต ทำให้ความสามารถในการรับแรงน้อยลง โอกาสที่น๊อตจะขาดมีมากขึ้น
2. ตัว วัสดุที่เราขันน๊อตลงไป อาจยุบตัว บิดเบี้ยว เสียรูป
3. น๊อตขาด
การ ขันน๊อตด้วยแรงที่น้อยเกินไปจะทำให้เกิด
1. การส่งกำลังเป็นไปอย่างไม่ สมบูรณ์ เนื่องจากน๊อตสร้างแรงเสียดทานไม่มากพอ
2. โอกาสที่น๊อตจะ คลายตัวจะเกิดขึ้นได้ง่าย
หน่วยการวัดแรงในการขัน นิวตัน.เมตร (N.m)
ที่มาของหน่วย N.m นั้นมาจาก F x L โดยที่ F คือแรงที่เราใส่ไปที่ด้ามประแจ หน่วยเป็น นิวตัน หรือ Kg x 9.8
( 1 กิโลกรัมเท่ากับ 9.8 นิวตัน) L คือความยาวจาก จุดกึ่งกลางน๊อตถึงปลายประแจหน่วยเป็นเมตร
สมมติว่าแรงขันที่กำหนดมา 5 N.m ประแจของเรายาว 30 cm จะต้องใช้น้ำหนักในการขันเท่าไหร่
F = 5/0.3 ได้คำตอบเท่ากับ 16.67 N จากนั้นแปลงเป็นกิโลกรัม 16.67/9.81 = 1.7 กิโลกรัม สรุปคือ ถ้าเราต้องการแรงขัน 5 N.m โดยใช้ประแจยาว 30 cm เราต้องใส่น้ำหนัก 1.7 กิโลกรัมเข้าไปที่ปลายประแจ
เทคนิคการใช้งาน น๊อต
1. ถ้าไม่จำเป็นไม่ควรใส่แหวน เนื่องจากแหวนจะทำให้น๊อตเกิดการคลายตัวได้ง่าย การใส่แหวนควรทำเฉพาะเมื่อไม่ต้องการให้ผิวชิ้นงานถลอกเสียหายเท่านั้น
2. น๊อต ตัวใดที่มีแหวนล๊อค ห้ามถอดแหวนล๊อคทิ้งเนี่องจากแหวนล๊อคทำหน้าที่ป้องกันน๊อตคลาย
3. ใช้ น้ำยาล๊อคเกลียวในจุดที่สำคัญ และจุดที่มีแรงสั่นสะเทือนมาก จะช่วยป้องกันการคลายตัวได้
ประแจปอนด์ หรือ Torque wrenches ครับ เพราะน็อตแต่ละตัวมีค่าแรงขันที่ไม่เท่ากัน น็อตขาด หัวบิ่น เกลียวรูด มาจาก สาเหตุนี้แหละครับ เพราะฉะนั้นมีไว้อุ่นใจกว่าเยอะ และก่อนจะไปซื้อประแจปอนด์ต้องเช๊คดู Service manual ด้วยว่า ค่าที่ขันโดยเฉลี่ยอยู่ที่เท่าไหร่ โดยรวมมันจะตกอยู่ที่ประมาณ 6-35 นิวตัน-เมตร แล้วเลือกดูยี่ห้อที่น่าไว้ใจหน่อย ราคาเฉลี่ยน่าจะตกอยู่ซัก 2500-5000 บาท ขึ้นอยู่กับยี่ห้อและวัสดุครับ
http://www.ksrthailand.com/board/index.php?topic=119803.0
