หนึ่งยก เท่ากับกระดานปู 16 ตารางเมตร กี่นิ้วล่ะหวา
ไม้ 1 ยก หมายถึง ไม้ที่ความหนา 1 นิ้ว กว้าง 24 นิ้ว ยาว 16 วา (ประมาณ 17.79 ลูกบาศก์ฟุต)(ประมาณ 16 ตารางเมตร)
ลุงกู๋ว่างั้น....
ลุงกู๋บอกผมอีกแบบ
แกว่า หนึ่งยก จะหมายถึงไม้กระดานที่ปูได้ 16 ตารางเมตร ไม่ได้ระบุความหนามาด้วย
แปลว่า หนึ่งยกเท่ากัน แต่ไม้หนาต่างกัน ปริมาตรก็ไม่เท่ากันอีก
เรื่องหน่วย "ยก" นี่ค่อนข้างหาที่มายากสักหน่อยครับ
เอาเป็นว่าเป็นหน่วยวัดปริมาณไม้ที่ใช้ในสมัยก่อน
เท่าที่ค้นหา***มาได้มี 2 แบบและที่สำคัญ ไม่เหมือนกันด้วย
***ที่ 1-
ปริมาณไม้หนึ่งยก คือ ปริมาณของไม้ "กระดาน" ที่กว้าง 1 ศอก ยาว 16 วา
หรือคิดอีกวิธีหนึ่งคือ "ไม้กระดาน" ที่ใช้ปูพื้นที่ได้ 4 ตารางวา
มาจาก พื้นที่กว้าง 2 วา ยาว 2 วา
ถ้าหา "ไม้กระดาน" มาปูในพื้นที่ที่ว่าได้พอดี ไม้ ปริมาณที่ว่านี้ คือ "ไม้หนึ่งยก"
ข้อสำคัญ ยกของไม้กระดานที่มีความหนาต่างกัน
จะมีปริมาตรต่างกันไปด้วย เพราะ เขาคิดเฉพาะ พื้นที่
ไม่ได้คิดความหนาเข้าไปด้วย
หากอยากรู้ว่า มีปริมาตรเท่าใด ก็เอาความหนาคูณเข้าไป
จะได้ปริมาตรออกมา
ดังนั้น ไม้ที่มีความหนามากกว่า แม้จำนวนยกเท่ากัน
จะมีราคาแพงกว่าครับ
ด้วยเหตุเช่นนี้เอง ช่างไม้ จึงคิดไม้กระดานเป็นยก และคิดไม้เสาเป็น ศอก หรือวา หรือท่อน
ไม่คิดเป็นยก
หนึ่งศอกนั้น วันนี้มี 20 นิ้ว หรือประมาณ 50 เซ็นต์
แต่ครั้งก่อน หรือบางท้องถิ่น ยังใช้ความยาว 50 เซ็นต์นี้
แบ่งเป็น 24 ส่วน และเรียก 24 ส่วนนี้ว่า 24 นิ้ว
เรียกว่า 24 นิ้วไทย
ส่วน 20 นิ้วที่เราเห็นในไม้บรรทัดนักเรียน หรือในตลับเมตรนั้น
เขาเรียกว่า 20 นิ้วฟุต
ก่อนซื้อก่อนขาย ต้องถามกันก่อนว่า หนึ่งศอกมีกี่นิ้ว
และหนึ่งเมตรมีกี่ศอก
ไม่งั้นเถียงกันตาย
นี่เป็นการคิดยกแบบภาคกลาง
ส่วนการคิดยก แบบภาคเหนือ นั้น รายละเอียดต่างกันคือ
เขาจะนำความหนาของไม้มาคิดด้วย
การคิดความหนาเพิ่มเข้าไปนั้น เขานำมาบวกเข้าตรงๆ กับความกว้าง
ได้เท่าใด ก็เอาความยาวคูณเข้าไป
เช่นไม้กระดานหน้ากว้าง 6 นิ้ว หนา 1 นิ้ว เขาจะคิดเป็นความกว้าง 7 นิ้ว
แล้วเอาเลข 7 นี้ไปคิดกับความยาว ได้ออกมาเป็นพื้นที่ไม้หนึ่งแผ่น
ขณะที่ภาคกลาง คิดเพียง 6 นิ้วตรงๆ เท่านั้น
ด้วยวิธีคิดยกแบบคนเหนือนี้ ยกของคนเหนือ
จะได้ปริมาณไม้น้อย กว่า ยกไม้ ของภาคกลางครับ
มาดูการคิดยกของภาคกลางกัน
ตัวอย่างเช่น ไม้กระดาน หน้ากว้าง 6 นิ้วฟุต หนา 1 นิ้ว
ยาว 1 วา
การคิด จำนวนแผ่นของไม้หนึ่งยก ของภาคกลางจะคิดได้ อย่างนี้ครับ
(ไม่นำความหนา 1 นิ้วมาคิดด้วย)
ก่อนอื่น แปลงหน่วยทำความกว้าง 6 นิ้ว เป็น หน่วย ของความยาว วา
ได้ = 6นิ้ว / 20 นิ้ว (เพื่อให้เป็นศอก)
= 6/ 20 / 4 (ทำศอกเป็นวาอีกครั้ง)
ความยาว 1 วา หรือสองเมตร ก็ใช้เลข 1 ได้เลย
จำนวนไม้กระดานหนึ่งยก = พื้นที่ไม้ 4 ตารางวา / พื้นที่ไม้กระดานหนึ่งแผ่น
= 4 / { ( 6 / 20 / 4 ) x 1 }
= 53.3 แผ่น
ทีนี้ จะคิดเป็น ลบ. ฟุต ได้อย่างไร ไม่ยากครับ
หนึ่ง ลบ.ฟุต มี 1,728 ลบ.นิ้ว
เรามีพื้นที่แล้ว คือ 4 ตารางวา ก็แปลง 4 ตารางวา เป็น ตารางนิ้วเสียก่อน
ได้ = (2 x 78.74) x (2 x 78.74 )
..... มาจาก สองวา คูณสองวาครับ หนึ่งวา มี 78.74 นิ้ว
= 24,799.95
หรือ = 24,800 ตารางนิ้ว
เอาความหนามาคูณ = 24,800 ตารางนิ้ว x 1 นิ้ว(มาจากความหนาที่มีหนึ่งนิ้ว)
= 24,800 ลบ.นิ้ว
แล้วนำ 1,728 มาหาร ตัวเลขข้างบน
= 24,800 / 1,728
= 14.35 ลบ ฟุต
***ที่ 2-
มาตราวัดปริมาตรของไม้ของประเทศไทยเคยคิดปริมาณของไม้ บอกลักษณะนามของปริมาตรเป็น "ยก" มีขนาดดังนี้
ไม้ 1 ยก หมายถึง ไม้ที่ความหนา 1 นิ้ว กว้าง 24 นิ้ว ยาว 16 วา (ประมาณ 17.79 ลูกบาศก์ฟุต)
จะเชื่ออันไหนก็ต้องลองถามผู้อาวุโสแล้วครับ....
ผู้แสดงความคิดเห็น 108wood วันที่ตอบ 2008-11-17 21:39:12
