การเตรียมตัวและการท่องเที่ยวทั่วไป
อุทยานแห่งชาติในประเทศไทยบางแห่งเท่านั้นที่มีบ้านพักบริการ ส่วนใหญ่จะมีที่กางเต็นท์พร้อมห้องสุขาและห้องอาบน้ำ บางแห่งมีร้านค้าร้านอาหาร บางแห่งยังอยู่ในระหว่างการจัดตั้งหรือปรับปรุง จึงอาจไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกใดๆ เลย ดังนั้นก่อนการเดินทางไป ท่องเที่ยวควรศึกษาข้อมูลของแต่ละอุทยานแห่งชาติให้ดี สำรองที่พักไม่ว่าจะเป็นบ้านพัก ค่ายพัก หรือพักแรมโดยเต็นท์ รวมทั้งกำหนดจุดหมายของการเดินทางไปท่องเที่ยวให้ชัดเจน เพื่อเตรียมสภาพร่างกายและอุปกรณ์การเดินทางให้ถูกต้อง การท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติมีข้อที่พึงทราบ ดังนี้
อาหารการกิน
อุทยานแห่งชาติส่วนใหญ่มีร้านอาหารให้บริการ ผู้ที่ไม่นิยมการปรุงอาหารรับประทางเอง ก็สามารถฝากท้องไว้กับร้านอาหารในอุทยานแห่งชาติได้ ส่วนบางอุทยานแห่งชาติที่ไม่มีร้านอาหาร นักท่องเที่ยวต้องเตรียมตัวสำหรับการทำอาหารเอง ซึ่งมิใช่เรื่องยาก อุปกรณ์ที่ต้องนำไป เช่น หม้อ กะทะ มีด เขียง จาน ช้อนส้อม ฯลฯ ที่สำคัญคือเตาแก๊สปิกนิก หรือเตาอั้งโล่พร้อมถ่าน เพราะในเขตอุทยานแห่งชาติไม่อนุญาตให้ก่อไฟโดยใช้ฟืน ส่วนวัตถุดิบพวกอาหารสดอาหารแห้งสามารถหาซื้อก่อนที่จะเดินทางเข้าอุทยานแห่งชาติได้ อย่างไรก็ตามควรติดต่อสอบถามกับอุทยานแห่งชาติว่ามีร้านอาหารบริการหรือไม่ และเปิดปิดเวลาเท่าไร บางแห่งแม้จะไม่มีร้านอาหาร แต่สามารถติดต่อให้แม่บ้านของอุทยานแห่งชาติช่วยจัดทำอาหารให้ได้ตามราคาที่ตกลงกัน
ฤดูกาลท่องเที่ยว
อุทยานแห่งชาติแต่ละแห่งมีฤดูกาลท่องเที่ยวแตกต่างกัน บางแห่งไปเที่ยวช่วงฤดูหนาวจะสวยที่สุด บางแห่งไปเที่ยวช่วงฤดูร้อนสวยที่สุด ผู้สนใจจึงควรหาข้อมูลก่อนออกเดินทาง โดยเฉพาะอุทยานแห่งชาติทางทะเลที่เป็นหมู่เกาะกลางทะเลจะมีฤดูกาลท่องเที่ยวจำกัด เนื่องจากติดหน้าลมมรสุมในฤดูต่าง ๆ อุทยานแห่งชาติทางทะเลฝั่งอ่าวไทยกับฝั่งอันดามัน มีฤดูการท่องเที่ยวแตกต่างกัน หากไปผิดฤดู ก็ไม่สามารถหาเรือหรือเดินทางไปถึงอุทยานแห่งชาติได้ สำหรับอุทยานแห่งชาติทางบก บางแห่งปิดไม่ให้ท่องเที่ยวในบางช่วงฤดูกาล เช่นที่ยอดดอยภูกระดึงของอุทยานแห่งชาติภูกระดึง แต่ส่วนใหญ่จะเปิดตลอดทั้งปี มีเพียงเรื่องการเดินทางเท่านั้น ที่อาจเป็นอุปสรรค โดยเฉพาะช่วงฤดูฝน เส้นทางเข้าอุทยานแห่งชาติบางแห่งอาจยากลำบากและทุรกันดาร ต้องอาศัยรถที่มีกำลังขับเคลื่อนสูง นอกจากนี้ในช่วงฤดูฝน ถ้ำและน้ำตกบางแห่งอาจไม่ปลอดภัยสำหรับการท่องเที่ยว เพราะมีน้ำไหลท่วมภายในถ้ำหรือน้ำป่าไหลหลากรุนแรงจนไม่เหมาะแก่การเล่นน้ำในบริเวณน้ำตก
การแต่งกาย
สำหรับการไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติที่เป็นป่าเขา ควรใช้เสื้อผ้าสีเรียบ ๆ ที่กลมกลืนกับธรรมชาติ เช่น สีเทา สีน้ำเงิน สีเขียว สีน้ำตาล เป็นต้น เพราะหากเดินในเส้นทางศึกษาธรรมชาติและจะช่วยให้มีโอกาสพบเห็นสัตว์ป่ามากขึ้น การสวมเสื้อแขนยาวและกางเกงขายาวจะช่วงป้องกันยุงและแมลงกัดต่อย รองเท้าควรเป็นร้องเท้าหุ้มส้น อุทยานแห่งชาติบางแห่งมีทากชุกชุม การสวมถุงเท้ากันทากจะช่วยให้ทากไม่สามารถกัดบริเวณเท้าของเราได้ (แต่มันอาจไต่ไปกัดส่วนอื่น) นอกจากนี้ก็ควรมีหมวกไว้สวมกันแดด หนาม หรือแมลง สำหรับการไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติทางทะเลแต่งกายด้วยชุดลำลองโปร่งสบาย อย่าลืมหมวกกันแดด ครีมกันแดด และแว่นกันแดด
แมลงสัตว์กัดต่อย
ผู้ที่เคยชินกับชีวิตในเมืองคงคุ้นเคยกับยุงพอสมควร แต่เมื่อมาเที่ยวในอุทยานแห่งชาติคงต้องเตรียมตัวเตรียมใจ พบกับแมลงนานาชนิดด้วย บางชนิดก็เพียงก่อให้เกิดความรำคาญโดยมักมาตอมเหงื่อตามร่างกาย แต่บางชนิดก็สามารถกัดต่อยให้เจ็บปวดได้ เช่น ผึ้ง ต่อ แตน บ้างก็ทำให้เกิดโรคที่เป็นอันตรายถึงชีวิต เช่น ยุงก้นปล่อง สัตว์เล็กๆ อื่นๆ นอกจากแมลงก็มีตะขาบและแมงป่อง สองพวกนี้มีพิษร้ายกาจสร้างความเจ็บปวดมาก ส่วนทากที่ดูน่าขยะแขยง ความจริงไม่ก่ออันตรายแก่เรามากนัก เพราะเมื่อมันกินเลือดอิ่มแล้วก็จะจากไปโดยทิ้งรอยแผลที่เลือดหยุดช้าไว้ให้ดูต่างหน้า สิ่งที่ร้ายกว่าทากคือเห็บป่า ซึ่งจะเกาะกินเลือดเราไปนานตราบที่เรายังไม่รู้ว่ามันเกาะเราอยู่ วิธีป้องกันสัตว์เล็กๆ เหล่านี้คือการแต่งกายให้รัดกุม เช่น สวมเสื้อแขนยาว ร้องเท้าหุ้มส้น เป็นต้น
สำหรับสัตว์ที่น่ากลัวและมีโอกาสพบได้เช่นกัน คือ งู ซึ่งมีทั้งงูมีพิษและไม่มีพิษ แต่โดยทั่วไปเรามักไม่สามารถแยกแยะได้ว่างูที่เราพบนั้นมีพิษหรือไม่ สิ่งที่พึงปฏิบัติคืออย่าไปรบกวนมัน หากพบงูขวางเส้นทาง ก็ควรหาทางเดินอ้อมไปให้ห่างจากงูพอสมควร หรือรอจนกระทั่งงูเลื้อยผ่านไปไกลแล้ว พึงระลึกเสมอว่าสัตว์ส่วนใหญ่จะไม่ทำอันตรายเราก่อน หากเราไม่ไปรังแกมันโดยตั้งใจหรืออาจเกิดขึ้นโดยมิได้ตั้งใจก็ตาม ดังนั้นควรเดินด้วยความระมัดระวังและใช้การสังเกตพอสมควร ส่วนโชคร้ายของคนที่ชอบเล่นน้ำทะเล คือการถูกพิษสัตว์บางชนิด ช่น แมงกะพรุนไฟ หอยเม่น แตนทะเล ฯลฯ ทำให้เป็นผื่นแดง คัน หรือมีอาการปวดแสบปวดร้อน วิธีการแก้คือใช้น้ำส้มสายชูรดบริเวณที่แพ้ จะช่วยบรรเทาอาการปวดได้ หากเกิดบาดแผลจากปะการัง หรือเพรียงบาด ให้ล้างแผลให้สะอาด และทายาฆ่าเชื้อ
เที่ยวอย่างไร
อุทยานแห่งชาติหลายแห่งมีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ซึ่งมักตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกับที่ทำการอุทยานแห่งชาติแห่งนั้น และมีเจ้าหน้าที่ซึ่งสามารถให้ข้อมูลด้านการท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวจึงเป็นสถานที่แห่งแรกในอุทยานแห่งชาติ ที่นักท่องเที่ยวควรแวะเข้าไปเยี่ยมชม อุทยานแห่งชาติส่วนใหญ่มีสถานที่ท่องเที่ยวซึ่งเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าไปสัมผัสได้ เช่น น้ำตก ถ้ำ ชายหาด จุดชมทิวทัศน์ ฯลฯ อุทยานแห่งชาติหลายแห่งยังจัดทำเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติซึ่งมีระยะทางไม่ไกลนัก แต่นักท่องเที่ยวจะได้รับความรู้และความเพลิดเพลินตลอดเส้นทาง มีโอกาสพบเห็นสัตว์และพืชพันธุ์ที่น่าสนใจมากมาย นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมซึ่งกำลังเป็นที่นิยมในหมู่นักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น เช่น ดูนก ดูผีเสื้อ เดินป่า ล่องแก่ง ฯลฯ ผู้สนใจควรศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม กิจกรรเหล่านี้จะช่วยให้การท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติมีสีสันและความสนุกสนานเพิ่มขึ้น รวมทั้งยังได้รับความรู้ความเข้าใจในธรรมชาติมากขึ้นด้วย
ไม่ทิ้งสิ่งใดไว้นอกจากรอยเท้า
อุทยานแห่งชาติมิได้มีไว้เพื่อการนันทนาการเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีหน้าที่สำคัญ ในการคุ้มครองและรักษาทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ ทั้งพืชพันธุ์ สัตว์ป่า และสภาพภูมิประเทศที่สวยงาม ดังนั้นนักท่องเที่ยวจึงต้องช่วยกันปฏิบัติตามกฎระเบียบของอุทยานแห่งชาติอย่างเคร่งครัด โดยมีสิ่งที่พึงปฏิบัติดังนี้
ไม่ควรส่งเสียงดัง หรือสร้างคามเดือดร้อนรำคาญให้แก่สัตว์ป่าและนักท่องเที่ยว ทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมกันในการแสวงหาความสงบสุขในอุทยานแห่งชาติ
โปรดอย่าขีดเขียนในที่ต่าง ๆ เพราะนอกจากจะก่อให้เกิดทัศนอุจาดแล้ว ยังเป็นการประจานนิสัยของผู้เขียนได้อย่างดี
ห้ามเก็บพืช ดอกไม้ หิน จับสัตว์ และสิ่งต่าง ๆ ออกจากอุทยานแห่งชาติเพราะทั้งหมดล้วนประกอบกันขึ้นเป็นธรรมชาติในอุทยานแห่งชาติซึ่งทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมกันในการชื่นชม
ทิ้งขยะในถังขยะที่ทางอุทยานแห่งชาติจัดเตรียมไว้ และจะดียิ่งขึ้นถ้าช่วยกันเก็บขยะที่พบเห็นตามสถานที่ หรือเส้นทางท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติเท่าที่ทำได้
สงวนลิขสิทธ์ 2545 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช
สำนักอุทยานแห่งชาติ อาคารพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา ชั้นที่ 1-2
61 ถนนพหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0 2562 0760 โทรสาร 0 2579 5269
แสดงความคิดเห็น แนะนำ ติชม ส่งอีเมลมาที่
reserve@dnp.go.th 
