คูน
--------------------------------------------------------------------------------
คูน ผักที่รับประทานยอดอ่อนกับก้านใบเป็นอาหาร รับประทานกันสดๆ ได้รสหวาน กรอบเย็น หรือปรุงเป็นอาหารจานต่างๆ คูนก็จะดูดซับเครื่องปรุงรสได้อย่างดี รับประทานกันทั่วทุกถาค แต่ภาคเหนือและภาคอีสานนิยมรับประทานกันมาก แต่ละท้องถิ่นมีชื่อเรียกคูนแตกต่างกัน ทางเหนือเรียก "ตูน" ภาคกลางเรียก "คูน" ทางใต้เรียกว่า "ออดิบ" "ออกดิบ" หรือ"เอาะดิบ" นั่นเอง
คูน เป็นพืชล้มลุกที่มีหัวอยู่ใต้ดิน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Colocasia gigantea Hook. f. ชอบความชุ่มชื้น เมื่อได้รับน้ำมากๆ จะเจริญเติบโตได้ดี เรียกว่าถ้ามีน้ำก็มีคูนให้รับประทานกันทั้งปี ชาวบ้านจึงนิยมปลูกไว้หลังบ้านใกล้ๆ ท่อน้ำหรือบ่อน้ำ คูน มีก้านใบยาวใหญ่ ซึ่งแตกออกมาจากหัวใต้ดิน สีเขียว เนื้อก้านใบมีรูอากาศแทรกอยู่ทั่วไปและมีน้ำอยู่ในแต่ละรู ใบเป็นรูปหอกปนรี ปลายใบมน ฐานใบเว้า ของใบเรียบหรือมีคลื่นเล็กน้อย ที่ใบมีแป้งเคลือบอยู่ มองดูจะเป็นสีขาวนวล คูนเป็นพืชที่อยู่ในตระกูลเดียวกับเผือก บอน ลำต้นและใบจึงมีรูปร่างหน้าตาคล้ายกันมาก
วิธีการเลือกเก็บคูนเพื่อนำมารับประทานตามต้องการโดยไม่สบสันด้วยการเก็บก้านบอนมาแทน ต้องสังเกตดูจากก้านใบ คูนจะมีก้านใบอวบอ้วนใหญ่ สีเขียวอ่อนออกขาว บอนมีก้านใบเล็กและมีสีเขียวกว่า ใบคูนมีสีโปร่งและใบมันกว่าใบบอน บอนจะขึ้นอยู่ในน้ำ ส่วนคูนขึ้นตามที่มีน้ำ ทางภาคใต้มีผักคล้ายคูนมาก เรียกว่า "โหรา" แต่แตกต่างกันที่สีของยาง ยางโหรามีสีส้มอ่อนๆ แต่ยางคูนเป็นยางใสๆ ถ้ารับประทานผิดเป็นก้านโหราจะมีอาการคัน เจ็บลิ้น เลือดออกที่ลิ้น ถ้ายางถูกผิวจะคันและเป็นผื่นแดง
ส่วนของคูนที่นำมาทำอาหารคือยอดอ่อนและก้านใบ ก้านใบต้องเลือกที่อวบอ้วนเต็มที่ เอามาลอกเปลือกเขียวที่หุ้มออก ตัดมาแล้วรับประทานทันทีจะหวาน กรอบอร่อย หรือนำไปแช่น้ำแข็งเย็นๆ ยิ่งอร่อยๆ เป็นผักสดรับประทานกับส้มตำรสจัด น้ำพริก ลาบ หรือยำก็ได้ นอกจากนี้ยังนำไปปรุงเป็นอาหารจานต่างๆ เช่น ทำเป็นแกงส้มใส่ปลา ใส่ในแกงแค ทำเป็นแกงกะทิ เป็นต้น
ใบคูนปริมาณ 100 กรัม ให้ พลังงานเพียง 9 แคลอรี มีเส้นใย 0.8 กรัม แคลเซียมสูงถึง 115 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 30 มิลลิกรัม เหล็ก 1.3 มิลลิกรัม วิตามินเอ 213 I.U. วิตามินบี1 0.03 มิลลิกรัม วิตามินบี2 0.01 มิลลิกรัม ไนอาซีน 0.4 มิลลิกรัม วิตามินซี 6 มิลลิกรัม
แกงส้มออดิบ
เครื่องปรุง
ออดิบ (คูน) 2 ก้าน
เนื้อปลาอินทรี 300 กรัม
ส้มแขก 4 ชิ้น
น้ำ 2 1/2 ถ้วย
วิธีทำ
1. ล้างปลาอินทรี หั่นเป็นชิ้นพอคำ
2. ลอกเอาเปลือกเขียวที่หุ้มออดิบออก หักเป็นท่อนยาว 2 นิ้ว
3. ต้มน้ำให้เดือด ใส่น้ำพริกแกงที่โขลก คนพอทั่ว เดือดอีกครั้งใส่ออดิบ
4. ต้มสักครู่ให้ออดิบสุกนุ่ม ใส่ส้มแขก เมื่อเดือดใส่เนื้อปลา ต้มจนปลาสุก แกงส้มจะไม่คาว ชิมรส ถ้าอ่อนเติมเกลือ แกงส้มออดิบจะมีรสเปรี้ยวนำ
