ที่ขีดเส้นใต้มันคืออะไรเอ่ย
Specific and Social Phobia
โรคกลัว (phobia) แตกต่างจากความกลัวโดยทั่วไป(fear) ตรงที่ phobia เป็นความกลัวอย่างมาก ไม่มีเหตุผล และไม่เหมาะสมกับสิ่งที่มากระตุ้น ผู้ป่วยจะพยายามหลีกเลี่ยงหรือหลบหนีจากสิ่งที่ทำให้กลัว
Specific phobia เดิมเรียก simple phobia เป็นความกลัวต่อสัตว์ สิ่งของ สถานที่ หรือเหตุการณ์บางอย่างเฉพาะ
Social phobia เป็นความกลัวต่อการต้องไปอยู่ในสถานการณ์ที่ผู้ป่วยอาจถูกจ้องมองจากผู้อื่น กลัวว่าตัวเองอาจทำอะไรที่น่าอับอายขายหน้า
การวินิจฉัย
Specific phobia และ Social phobia มีเกณฑ์การวินิจฉัยร่วมกันดังนี้
1. ผู้ป่วยทราบว่าไม่มีเหตุผลสมควรที่จะกลัวเช่นนั้น
2. ผู้ป่วยพยายามจะหลบหลีกต่อสิ่งที่กลัวนั้นจนมีผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน
3. มีอาการนานอย่างน้อย 6 เดือน
สาเหตุ
1. ปัจจัยด้านจิตใจ ทฤษฎีการเรียนรู้เชื่อว่า phobia มีความสัมพันธ์กับ traumatic events เช่นกลัวที่สูง เพราะว่าเคยตกลงมาจากที่สูง แต่ทฤษฎีการเรียนรู้ยังไม่สามารถอธิบาย phobia ได้ทุกอย่าง
2. ปัจจัยด้านชีวภาพ จากการที่ propranolol ซึ่งเป็น beta-adrenergic antagonist รักษา performance phobia แล้วได้ผลดี ทำให้คิดว่าคนไข้อาจจะมีการหลั่งของ norepinephrine หรือ epinephrine มากกว่าคนปกติ นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีเกี่ยวกับสาร dopamine ว่าอาจเป็นสาเหตุของโรคนี้ได้
ด้านพันธุกรรม พบ social phobia ในญาติพี่น้องของผู้ป่วยที่เป็น Social phobia มากกว่าคนทั่วไป
การวินิจฉัยแยกโรค
1. โรคทางกาย อาการ phobia สามารถพบได้ในโรคทางกายหลายโรค เช่น การใช้สารเสพติดต่างๆ โดยเฉพาะ hallucinogen, sympathomimetic drugs , โรคทางสมอง และโรคของระบบหัวใจและหลอดเลือด
2. โรคทางจิตเวช
โรคจิตเภท ผู้ป่วยมักไม่คิดว่าสิ่งที่ตนกลัวนั้นไร้เหตุผล นอกจากนี้ ยังพบอาการโรคจิตอื่นๆ ร่วมอีก เช่น พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง มีหูแว่ว หวาดระแวง
Paranoid personality disorder ผู้ป่วยจะมีความไม่ไว้วางใจคนรอบข้าง
Hypochondriasis ผู้ป่วยกลัวว่าตนอาจจะเป็นโรค แต่ถ้าเป็น phobia ผู้ป่วยจะกลัวว่าตนไปสัมผัสกับโรค
โรคซึมเศร้าและ schizoid personality disorder คล้าย social phobia แต่ทั้ง 2 โรคนี้ไม่เข้าสังคมเพราะผู้ป่วยไม่สนใจที่จะเข้าสังคม ส่วน social phobia ผู้ป่วยอยางจะเข้าสังคมแต่รู้สึกไม่กล้า
การดำเนินโรค
Specific phobia และ Social phobia มักเริ่มมีอาการในช่วงวัยรุ่นและเรื้อรัง มีผลกระทบต่อการเรียนและการงาน ผู้ป่วยไม่ค่อยมีเพื่อนและมักเป็นโสด อาจมี depressive disorders และ substance abuse ตามมาได้ โดยเฉพาะ alcohol abuse
การรักษา
Specific phobia การรักษาที่ใช้กันมากที่สุดคือ exposure therapy
Social phobia มักให้การรักษาร่วมกันระหว่างการให้ยากับการทำจิตบำบัด ซึ่งจะได้ผลดีกว่าใช้อย่างใดอย่างหนึ่ง ยาที่นิยมใช้ได้แก่ ยาในกลุ่ม SSRI เช่น paroxetine ส่วน benzodiazepine เช่น clonazepam ก็มีรายงานว่าใช้ได้ผล และ beta-adrenergic antagonist เช่น propranolol อาจจะได้ผลดีในกรณีที่เป็นความกลัวที่เฉพาะเจาะจงต่อบางสถานการณ์ เช่น กลัวขณะพูดหน้าชั้นเรียน
ขอบคุณข้อมูลจากเวบ
http://www.dmhweb.dmh.go.th/jvsk/CPSY2/Diag10.htmอ่านตัวอย่างได้จากเวบ
http://srpgg.exteen.com/20051020/phobia
