เจอจังๆเลยครับ

ในชีวิตประจำวันของคนเรา โอกาสที่จะถูกงูกัดมีไม่มากนัก แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยมีความเสี่ยงที่จะถูกงู หรือสัตว์ที่มีพิษกัดต่อย เนื่องจากสภาพแวดล้อมของที่อยู่อาศัย หรือการดำเนินชีวิต โดยที่หลายคนยังไม่มีความรู้ในการดูแลรักษาตัวเองหลังถูกงูพิษกัด มิหนำซ้ำยังมีความเชื่อที่ผิด ๆ อีกด้วย

ดังนั้นเพื่อให้ผู้อ่านได้รับทราบรายละเอียดเกี่ยวกับเรื่องนี้ “X-RAY สุขภาพ” จึงมาพูดคุยกับ ผศ.น.พ.สุชัย สุเทพารักษ์ สาขาวิชาพิษวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ผศ.น.พ.สุชัย กล่าวว่า จากสถิติในปีหนึ่ง ๆ ประเทศไทยมีคนที่ถูกงูกัดประมาณ 7,000-10,000 ราย ประมาณ 30% เป็นงูพิษ สำหรับงูพิษที่กัดมากที่สุด คือ งูกะปะ และงูเขียวหางไหม้ พิษของงูเหล่านี้จะมีผลต่อระบบเลือด ทำให้เลือดไหลไม่หยุด บริเวณที่ถูกกัดจะบวมมาก ในกรุงเทพฯ งูที่กัดส่วนใหญ่เป็นงูเขียวหางไหม้ ส่วนงูประเภทอื่น ๆ ก็มีบ้างเช่น งูเห่าถ้ารักษาไม่ทัน มาโรงพยาบาลช้าคนไข้หยุดหายใจอาจเสียชีวิตได้

วิธีการรักษาตัวเองในเบื้องต้นก่อนมาพบแพทย์นั้นค่อนข้างจะมี หลากหลายวิธี อาจถูกบ้างผิดบ้าง โดยวิธีที่ได้รับการยอมรับในทางการแพทย์ เมื่อคนไข้โดนงูพิษกัด พยายามอย่าเคลื่อนไหวอวัยวะที่ถูกกัด เพราะการเคลื่อนไหวจะกระตุ้นให้พิษงูถูกดูดซึมมากขึ้น แผลที่บวมก็จะบวมมากยิ่งขึ้น ดังนั้นหากถูกงูกัดที่บริเวณแขนก็ให้หาอุปกรณ์มาดามแขนเอาไว้ แต่หากถูกกัดบริเวณขาคงลำบากหน่อย และควรทำการล้างแผลด้วยน้ำสะอาดเพื่อป้องกันแผลติดเชื้อ

การใช้มีดกรีดแผลเพื่อบีบพิษงูออก การใช้ไฟจี้ ไม่พบว่าได้ประโยชน์ ตรงกันข้ามอาจทำให้เนื้อบริเวณที่ถูกงูกัดเป็นแผลติดเชื้อง่ายขึ้น ส่วนการใช้ปากดูด บริเวณที่ถูกงูกัดคนดูดไม่เป็นอันตรายหรอกครับ แต่คนถูกดูดอาจเป็นอันตรายจากเชื้อโรคทำให้เกิดแผลติดเชื้อได้ ดังนั้นการกรีด ดูด จี้ บริเวณที่ถูกงูกัดไม่น่าจะทำ การใช้สมุนไพรพอกหรือทาก็เช่นกัน อาจจะได้ประโยชน์ในแง่การรักษาแผลที่โดนงูกัด แต่การรักษาพิษงูในกระแสเลือดคงไม่สามารถรักษาได้

การใช้เชือกหรือยางรัดบริเวณเหนือแผล โดยทั่วไปไม่เชื่อว่าน่าจะได้ประโยชน์และหากรัดไม่ถูกวิธีอาจจะเกิดโทษได้ เช่น บางคนตกใจรัดจนแน่น ทำให้เลือดไม่ไปเลี้ยงบริเวณส่วนที่โดนงูกัดเลย อาจจะเกิดเนื้อเยื่อเสียหาย เนื้อเยื่อตาย ยิ่งเป็นงูกะปะ งูเขียวหางไหม้ หรืองูแมวเซา คนไข้จะไม่เสียชีวิตทันที แต่แผลที่ถูกกัดจะบวมมาก หากเอาอะไรไปรัดจะยิ่งทำให้แผลบวมและแย่กันไปใหญ่ ที่สำคัญคนไข้ควรรีบมาพบแพทย์ภายใน 2 ชั่วโมงหลังถูกกัด ยิ่งถ้าเป็นงูเห่าต้องมาเร็วกว่านั้น ยิ่งเร็วยิ่งดี

ขั้นตอนการรักษาคนไข้ถูกงูพิษกัด เมื่อคนไข้มาโรงพยาบาลแพทย์จะดูความดันโลหิต ดูการหายใจ ถ้ามีปัญหาต้องรีบแก้ไข เช่น ถ้าคนไข้หยุดหายใจจากการถูกงูเห่ากัด ก็จะต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ จากนั้นก็ดูแผลว่าถูกงูพิษกัดหรือไม่ โดยดูจากรอยเขี้ยว และการบวมของแผล รวมทั้งสอบถามคนไข้ว่าเป็นงูพิษชนิดใด ซึ่งบางคนอาจบอกไม่ได้เพราะไม่เห็น หรือไม่รู้จัก แพทย์ก็อาจจะวินิจฉัยจากอาการของคนไข้ หรือบางกรณีอาจวินิจฉัยโดยการเจาะเลือดไปตรวจ

แพทย์จะให้การรักษาคนไข้ตามชนิดของงูที่กัด ซึ่งการให้เซรุ่มนั้นคนทั่วไปมักเข้าใจผิดว่าเมื่อถูกงูกัดแพทย์จะต้องให้เซรุ่มเสมอ ไม่มีเซรุ่มแย่แน่ จึงขอชี้แจงว่า เมื่อคนไข้ถูกงูที่มีพิษต่อระบบเลือดกัด ไม่ได้หมายความว่าแพทย์จะต้องให้เซรุ่มทุกคน เพราะการให้เซรุ่มจะมีตัววัดระดับความรุนแรงโดยการสังเกตอาการและเจาะเลือดไปตรวจด้วย ที่ผ่านมามีคนไข้ถูกงูเขียวหางไหม้กัดไม่จำเป็นต้องให้เซรุ่มก็ หลายราย ให้เพียงยาแก้ปวดก็พอ และให้ดื่มน้ำให้เพียงพอ ส่วนบริเวณที่ถูกกัดพยายามยกให้สูงไม่ให้เลือดไหลลงไปบริเวณแผลที่ถูกกัดเพื่อไม่ให้เกิดอาการบวม

ในกรณีที่เป็นงูเห่า หรืองูจงอางกัด ในที่นี้จะพูดถึงเฉพาะงูเห่า เพราะงูจงอางพบได้ไม่บ่อยนัก ถ้างูเห่ากัด อาการแรกที่จะเห็นได้ชัดเจนที่สุด คือ หนังตาตก ลืมตาไม่ขึ้น เพราะกล้ามเนื้ออ่อนแรง อาการแบบนี้จะให้เซรุ่มได้เลย เพราะหากปล่อยทิ้งไว้คนไข้อาจหยุดหายใจ ในกรณีพื้นที่ห่างไกลไม่มีเซรุ่มระหว่างการส่งต่อคนไข้จะต้องใช้เครื่องช่วยหายใจไปตลอดทาง

คนไข้ที่ถูกงูกัดและเสียชีวิตส่วนใหญ่เพราะถูกงูเห่ากัด เนื่องจากคนไข้มาถึงมือหมอช้า หยุดหายใจนานแล้ว บางรายอาจช่วยชีวิตได้แต่การที่คนไข้หยุดหายใจไป นาน ๆ สมองก็เสียไปแล้ว อยู่อีกไม่กี่วันก็เสียชีวิต ส่วนที่ถูกงูเขียวหางไหม้ส่วนใหญ่มักจะไม่เสียชีวิต ดังนั้นไม่ต้องตกใจมาก เพราะถ้าตกใจมากอาจจะรีบเร่งขับรถไปโรงพยาบาลจนเกิดอุบัติเหตุได้ ส่วนงูกะปะอาจมีเสียชีวิตบ้าง เพราะบางครั้งคนไข้มาหาหมอช้า แผลที่ถูกกัดเริ่มเน่าเปื่อยเกิดการติดเชื้อจนเป็นสาเหตุที่ทำให้เสียชีวิตได้

ในกรณีที่โดนแมลง สัตว์กัดต่อย มีพิษไม่มาก เช่น ตะขาบ แมงป่อง ผึ้ง แตน นั้น การบรรเทาอาการปวดในเบื้องต้นคือการรับประทานยาพาราเซตามอลแก้ปวด และการประคบเย็นบริเวณที่ถูกกัด หรือต่อย ป้องกันอาการบวม แต่ถ้าอาการปวดรุนแรง ยาพาราเซตามอลเอาไม่อยู่ เช่น คนไข้โดนตะขาบก็มักจะมาพบแพทย์ เพราะทนไม่ไหว ซึ่งเราจะให้ยาแก้ปวดแบบฉีดที่แรงกว่าพาราเซตามอล หรือบางครั้งอาจฉีดยาชารอบแผลให้เกิดอาการชาจะได้ไม่ปวดมาก จากนั้นก็ให้ยาแก้คัน แก้แพ้กลับไปกินที่บ้าน

ข้อแนะนำสำหรับคนไข้ที่โดนผึ้งต่อย ควรรีบเอาเหล็กในออกโดยเร็ว เพราะเหล็กในจะมีต่อมพิษติดมาด้วย ถ้าปล่อยทิ้งไว้ต่อมพิษจะปล่อยพิษมากขึ้น วิธีง่าย ๆ คือ เอาของแข็ง ๆ ขูดบริเวณที่โดนต่อย

ท้ายนี้เชื่อว่าผู้อ่านคงจะมีสติมากขึ้น เพราะถ้าหากวันหนึ่งเกิดโชคร้ายถูกงูกัด หรือคนรอบข้างโดนงูกัด อย่างน้อยจะได้ไม่ตกใจจนเกินเหตุ คุมสติให้อยู่ และรู้จักวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้นก่อนไปพบแพทย์ เพียงเท่านี้ก็ช่วยต่อลมหายใจให้กับชีวิตได้อีกต่อไป.

	ผู้เขียน	หัวข้อ: เจอจังๆเลยครับ (อ่าน 4417 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 5 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้